Γράφει ο ειδικός συνεργάτης ΚάσσανδροςΌταν η Α.Ε. ο Σαουδάραβας πρέσβης στο Ιράν Αμπντούλ Ραχμάν Μπιν Γκαρμάν Αλ Σαχρί επισκεφθεί τον πρώην Πρόεδρο του Ιράν και διακεκριμένο ενεργό πολιτικό Χασεμί Ραφσανζανί για να του μεταφέρει τη «θερμή» πρόσκληση των Βασιλέως και Διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας να την επισκεφθεί, δημιουργήθηκε διπλωματικό επεισόδιο όταν αντάλλαξαν ασπασμούς στο μέτωπο, δείγμα μεγάλου σεβασμού και εκτίμησης στον Αραβικό Κόσμο.
Οι ασπασμοί, που έγιναν πρωτοσέλιδα στα ΜΜΕ της Τεχεράνης, εκδήλωσαν με τον πλέον προφανή τρόπο την έναρξη της προσέγγισης των Αραβικών Κρατών του Κόλπου με το Ιράν.
Οι ακραίοι και στις δύο χώρες έβγαλαν τις συνήθεις κραυγές αποτροπιασμού για τη χειρονομία, αυτό όμως δεν αλλάζει την προσέγγιση, η οποία βοηθείται και από τις εξαίρετες προσωπικές σχέσεις μεταξύ του Προέδρου Ραφσανζανί και του Βασιλέα της Σαουδικής Αραβίας Αμπντουλάχ Μπίντρα Αμπντούλ Αζίζ. Δεν είναι πολύ γνωστό ότι μεταξύ τους είχαν συμφωνήσει από το 2012 για τη δημιουργία μεικτής επιτροπής Σοφών ιερωμένων Σουνιτών και Σιιτών ώστε «οι δύο χώρες να εναρμονιστούν στα περιφερειακά ζητήματα για να μην μπορούν παρείσακτοι να δημιουργήσουν διάφορες μεταξύ Μουσουλμάνων».
Υπάρχει βέβαια τεράστιο χάσμα που χωρίζει τις δύο χώρες τόσο από την αντί- σαουδαραβική στάση του Αχμαντινετζάντ, όσο και από τη σύγκρουση των Σουνιτών ανταρτών στη Συρία, οι οποίοι χρηματοδοτούμενοι από τη Σαουδική Αραβία μάχονται τον Ασαντ και τους Ιρανούς συμμάχους του. Η Σαουδική Αραβία μόλις τελείωσε τα μεγαλύτερα στρατιωτικά γυμνάσια που έχει κάνει στην ιστορία της, με τα οποία έδωσε και υπόνοια των πυρηνικών δυνατοτήτων της.
Ομως η Σαουδική Αραβία έπαψε πολύ πρόσφατα να στηρίζει τις μαχόμενες εναντίον του Ασαντ ακραίες φονταμενταλιστικές σουνιτικές μονάδες και ταυτόχρονα η εκλογή του Προέδρου Ρουχανί στο Ιράν επέτρεψε να ακουστούν υπεύθυνες φωνές μέσα από το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών που ζητούν μια σχέση «βασισμένη στον αμοιβαίο σεβασμό και συνεργασία».
Η Σαουδική Αραβία φαίνεται να φοβάται περισσότερο την Μουσουλμανική Αδελφότητα από το ίδιο το Ιράν, το οποίο επίσης αντιλαμβάνεται ότι για να αποκτήσει έναν πολύ σοβαρό ρόλο στον Περσικό Κόλπο πρέπει να εγκαταλείψει τη φιλοδοξία του για απόλυτη κυριαρχία.
Τα υπόλοιπα κράτη του Κόλπου πλην του Κατάρ, συμμερίζονται τη διάθεση της Σαουδικής Αραβίας για θρησκευτική ανοχή και διπλωματική στροφή, ιδιαίτερα τα Εμιράτα που είχαν στενές σχέσεις με το Ιράν και το εξυπηρετούσαν ως κερκόπορτα για την παράκαμψη των αμερικανικών κυρώσεων.
Το Ντουμπάι, για παράδειγμα, έκανε 12 δισ. δολάρια ετήσιο εμπόριο με το Ιράν που οι κυρώσεις περιόρισαν στο μισό και διέκοψε τη συνεργασία του με 17 ιρανικές τράπεζες. Δεδομένου ότι 400.000 Ιρανοί εργάζονται στο Ντουμπάι και η άρση των κυρώσεων θα φέρει πλούτο στο Εμιράτο, λιμάνι εμπορίου του Ιράν με τη Δύση.
Η πολιτική προσέγγιση έχει εκεί σχεδόν ολοκληρωθεί. Η πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή θεωρούσε ότι μπορούσε να διαμορφώνει τη σουνιτική-σιιτική αντιπαράθεση, ώστε κανένα κράτος εκεί να αισθάνεται ασφαλές έναντι του αλλού, γι' αυτό άλλωστε συγκράτησε τις δυνάμεις ώστε να μην ανατρέψουν τον Ασαντ με το πρόσχημα της μη ενίσχυσης της Αλ Κάιντα. Αυτή η πολιτική πλέον είναι ευκολότερο να εκφρασθεί ως επιθυμία παρά να ποδηγετηθούν οι εμπλεκόμενες χώρες στην υλοποίησή της.
Οι Σαουδάραβες, ανήσυχοι για την ανάπτυξη της Μουσουλμανικής Αδελφότητος στη Βόρειο Αφρική και τις φιλοδοξίες της για τη δημιουργία δικού της Χαλιφάτου αντιμαχόμενου αυτού της Μέκκας και Μεδίνας, ουσιαστικά τον ίδιο τον Ουαχαμπιτισμό, πηγή της σαουδαραβικής εξουσίας, ελπίζουν ότι με συνεννόηση με το συντεταγμένο κράτος του Ιράν θα αποτρέψουν τη συνεργασία του με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους.
Εδώ, όμως, υπάρχει νέα εξέλιξη. Η Τουρκία προσπαθεί να πάρει τη θέση της Σαουδικής Αραβίας ως ηγέτιδας του Σουνιτικού Ισλάμ και για τον σκοπό αυτό προσεγγίζει και αυτή το Ιράν. Οι ηγεσίες Τουρκίας και Ιράν έχουν αντιληφθεί ότι είναι αδύνατο να κυριαρχήσουν μόνες στη Μέση Ανατολή, αφού η κάθε μία θα υποσκάπτει τις προσπάθειες της άλλης. Η Τουρκία, τώρα που ο δίαυλος που έφερνε μέσω αυτής τα σαουδαραβικά δολάρια για τους αντάρτες της Συρίας στέρεψε, βλέπει να μειώνονται οι «ιδεολογικοί» λόγοι εναντίον του Σιιτισμού.
Πιό εύκολη η συνεννόηση
Ταυτόχρονα η Τουρκία θεωρεί ότι ένα Ιράν με ανορθούμενη την οικονομία του και αποδεκτό από τη Δύση, είναι σε θέση να βοηθήσει τον Ασαντ τόσο που να καταστήσει ασύμφορη για την Τουρκία την περαιτέρω αντιπαράθεση. Το Ιράν με τη νέα ηγεσία του είναι πολύ λιγότερο επαναστατικό και προσβλέπει στην οικονομική του ανόρθωση και την εξομάλυνση των σχέσεων με τη Δύση ως την καλύτερη οδό για τη νέα παρουσία του στον Περσικό Κόλπο όπου, αν δεν είναι ο ηγεμών, θα είναι όμως μια κυρίαρχη δύναμη. Η Τουρκία αναπτύσσει έναν ηπιότερο και δημοκρατικότερο της Σαουδικής Αραβίας Σουνιτικό Ισλαμισμό και το Ιράν αναπτύσσει τώρα έναν δημοκρατικότερο Σιιτισμό, με αποτέλεσμα να είναι πιο εύκολο να συνεννοηθούν τώρα, που οι Τούρκοι βλέποντας την προσέγγιση Ιράν - Σαουδικής Αραβίας φοβούνται μήπως βρεθούν εκτός ισλαμικού νυμφώνος.
Μία συμφέρουσα πολιτική προσέγγιση
Οι Τούρκοι, βλέποντας την προσέγγιση Ιράν - Σαου-δικής Αραβίας, φοβούνται μήπως βρεθούν εκτός ισλαμικού νυμφώνος.Την πολιτική προσέγγιση την βοηθούν σοβαροί οικονομικοί λόγοι. Τα κοινά σύνορα και ο πλούτος σε υδρογονάνθρακες του Ιράν είναι το δέλεαρ, πέραν των ήδη σημαντικών οικονομικών σχέσεων για την Τουρκία, που φιλοδοξεί να γίνει κύριος ομφαλός (HUB) εισόδου περσικού αερίου μέσω του ήδη υπάρχοντος ιρανικού αγωγού που είναι επεκτάσιμης χωρητικότητας, ο οποίος μαζί με το ήδη ρέον αέριο από το Αζερμπαϊτζάν και τη Ρωσία μέσω Blue Stream, της δίνει αυτή τη δυνατότητα.
Η Τουρκία προτείνει τον αγωγό ΤΑΝAP ως νέο ΝΑΒUCCO, ο οποίος συνδεόμενος με τον ΤΑΡ και τον ελληνο-βουλγάρικο IGB μπορεί να τροφοδοτήσει στο μέλλον τη Νότια και Κεντρική Ευρώπη μέσω του ενιαίου ευρωπαϊκού δικτύου, υποκαθιστώντας έτσι τον δια της Ουκρανίας διερχόμενο αγωγό και μειώνοντας την εξάρτηση από το ρωσικό αέριο.
Η Σαουδική Αραβία βλέποντας την πολιτική αυτή της Τουρκίας του Ερντογάν και ενθυμούμενη τους αιώνες του Οθωμανικού Χαλιφάτου βλέπει με τόση ανησυχία την εξέλιξη, ώστε o πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιμάμης Μοχάμεντ Μπιν Σαούντ», προπυργίου του Σαουδαραβικού Ουαχαμπιτισμού, να κατηγορεί την Τουρκία ως χώρα βλάσφημο, ακόλαστη, και επιτρέπουσα τον γυμνισμό(!) γεγονότα που καθιστούν τον Ερντογάν ανάξιο για την επανίδρυση του Οθωμανικού Χαλιφάτου.
Η ιδεοληψία αυτή έχει εξελιχθεί σε πολιτική νεύρωση στη Σαουδαραβία, που είναι τόσο πιο επικίνδυνη, όσο οι Σαουδάραβες επισκέπτονται την Τουρκία για να ζήσουν «διπλή ζωή», γευόμενοι όλους τους απαγορευμένους καρπούς στη χώρα τους. Είναι τραγική ειρωνεία ότι η σύγκρουση Τουρκίας-Σαουδικής Αραβίας για την ηγεσία του σουνιτισμού αποκτά ως επιδιαιτητή το σιιτικό Ιράν.
www.kassandros.gr
http://www.imerisia.gr/
