Η
ενεργειακή έκρηξη που βίωσε η Νορβηγία τα τελευταία χρόνια έφερε μεν την
ευδαιμονία του κοινωνικού ιστού, δημιούργησε ωστόσο μια οικονομία
ανέτοιμη κι απροετοίμαστη για τη... “μετά πετρέλαιον” ζωή, ενώ αμφίβολη
κρίνεται και η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του πιο γενναιόδωρου μοντέλου
πρόνοιας στον κόσμο.
Όπως αναφέρει άρθρο του πρακτορείου Reuters, οι μεγάλες δαπάνες που γίνονται στον κλάδο του πετρελαίου έχουν ωθήσει προς τα πάνω τους μισθούς και άλλες δαπάνες σε επίπεδα μη βιώσιμα, όχι μόνο για τη βιομηχανία του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, αλλά για όλους τους τομείς και τώρα λειτουργεί ως τροχοπέδη για άλλες ενεργειακές επενδύσεις.
Οι νορβηγικές εταιρείες, εκτός των πετρελαϊκών, αγωνίζονται τα τελευταία χρόνια να πάρουν κεφάλι σε μια οικονομία μιας ταχύτητας.
Ο τρόπος που η Νορβηγία χειρίζεται τη λεγόμενη “κατάρα του πετρελαίου” (= τεράστιος πλούτος που προκαλεί μη υγιή εξάρτηση από έναν τομέα) μπορεί να αποτελέσει μάθημα για τη Σκωτία, αναφέρει το Reuters – για ευνόητους λόγους – αναφερόμενο στην επιθυμία της Σκωτίας να ανεξαρτητοποιηθεί βασιζόμενη στα πετρελαϊκά της έσοδα.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, υπάρχει μια βάση σε όλα αυτά, καθώς είναι σίγουρα πιο υγιές η οικονομία μιας χώρας να βασίζεται σε περισσότερους από έναν τομείς.
Η Νορβηγία, συνεχίζει το άρθρο, είχε την προνοητικότητα βέβαια να “|βάλει στην άκρη περί τα 860 δισ. δολάρια ή 170.000 δολ. ανά πολίτη. Έχει επίσης τεράστια πλεονάσματα, δείκτη αξιολόγησης ΑΑΑ και χαμηλό ποσοστό ανεργίας, άρα δεν υφίσταται άμεσος κίνδυνος.
Ωστόσο, τα κόστη έχουν συσσωρευθεί, οι επιχειρήσεις που δεν ασχολούνται με πετρέλεια αγωνίζονται να επιβιώσουν και η κυβέρνηση ξόδεψε φέτος 20 δισ. πετροδολάρια περισσότερα από το 2007. Επικίνδυνο αν σκεφτούμε ότι το εξαιρετικό προνοιακό σύστημα στηρίζεται στα σταθερά έσοδα από τους φόρους στο πετρέλαιο που αν σταματήσουν να είναι σταθερά δεν θα εγγυώνται την οικονομική ασφάλεια των Νορβηγών.
“Η εργασιακή ασφάλεια μοιάζει πολύ δεδομένη στη Νορβηγία, ενώ το να έχει κανείς δουλειά θεωρείται σαν ένα από τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα”, λέει ο Hans Petter Havdal, CEOτης κατασκευάστριας ανταλλακτικών αυτοκινήτων Kongsberg Automotive, η οποία έχει μεταφέρει την πλειοψηφία του ανθρώπινου δυναμικού της σε χώρες όπως το Μεξικό, η Κίνα και οι ΗΠΑ.
Το κατά κεφαλήν εισόδημα στη Νορβηγία είναι γύρω στα 100.000 δολάρια, ο μέσος Νορβηγός δουλεύει λιγότερο από 33 ώρες την εβδομάδα. Η ανεργία είναι χαμηλή, αλλά υπάρχει μεγάλη υποαπασχόληση που καθίσταται δυνατή λόγω των υψηλών επιδομάτων που δίνει η κυβέρνηση.
Στη νορβηγική γλώσσα το 2012 μπήκε κι ένας νεολογισμός: η λέξη “nave” που σημαίνει το να ζει κανείς από τα κοινωνικά επιδόματα. Κι έτσι “περίπου 600.000 Νορβηγοί που θα 'πρεπε να ανήκουν στο εργατικό δυναμικό της χώρας, είναι εκτός, γιατί μπορούν να ζουν άνετα από τα επιδόματα πρόνοιας και τις συντάξεις.
Σύμφωνα με αρκετούς επιχειρηματίες, αλλά και κάποιους κυβερνητικούς αξιωματούχους της χώρας, η Νορβηγία θα' πρεπε να περιορίσει τις αυξήσεις στους μισθούς και να τους προσαρμόσει στην παραγωγικότητα, να μειώσει την αύξηση στις τιμές του πετρελαίου, να περικόψουν τη φορολογία και να ξοδεύουν λιγότερα χρήματα που προέρχονται από το πετρέλαιο.
Η Νορβηγία είναι η έβδομη μεγαλύτερη εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμοκαι παρέχει το 1/5 του φυσικού αερίου της Ευρώπης. Εχει το μεγαλύτερο ΑΕΠ σε σχέση με τις εργατοώρες, αλλά η παραγωγικότητά της έχει μειωθεί από το 2007 και από το 2000 το εργατικό κόστος έχει αυξηθεί περίπου 6 φορές πιο γρήγορα από τη Γερμανία.
Όπως όμως λένε οι οικονομολόγοι, η έκρηξη του πετρελαίου έχει κλέισει τον κύκλο της και η χώρα πρέπει να βρει νέες ισορροπίες σε ένα πιο βιώσιμο επίπεδο, είτε με υποτίμηση της ονομαστικής αξίας ή μέσω μείωσης των μισθών.
Κάτι τέτοιο όμως αποκλείεται προς ώρας γιατί η κυβέρνηση φοβάται πως θα είχε συνέπειες στην πορεία των επενδύσεων. Οπότε η Νορβηγία, σύμφωνα με τους αναλυτές, δεν υπάρχει περίπτωση να γυρίσουμε στην εποχή της 'ακριβής Σουηδίας και της φθηνής Νορβηγίας', καθώς η δεύτερη θα εξακολουθήσει να παραμένει μια χώρα υψηλού κόστους.
Όπως αναφέρει άρθρο του πρακτορείου Reuters, οι μεγάλες δαπάνες που γίνονται στον κλάδο του πετρελαίου έχουν ωθήσει προς τα πάνω τους μισθούς και άλλες δαπάνες σε επίπεδα μη βιώσιμα, όχι μόνο για τη βιομηχανία του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, αλλά για όλους τους τομείς και τώρα λειτουργεί ως τροχοπέδη για άλλες ενεργειακές επενδύσεις.
Οι νορβηγικές εταιρείες, εκτός των πετρελαϊκών, αγωνίζονται τα τελευταία χρόνια να πάρουν κεφάλι σε μια οικονομία μιας ταχύτητας.
Ο τρόπος που η Νορβηγία χειρίζεται τη λεγόμενη “κατάρα του πετρελαίου” (= τεράστιος πλούτος που προκαλεί μη υγιή εξάρτηση από έναν τομέα) μπορεί να αποτελέσει μάθημα για τη Σκωτία, αναφέρει το Reuters – για ευνόητους λόγους – αναφερόμενο στην επιθυμία της Σκωτίας να ανεξαρτητοποιηθεί βασιζόμενη στα πετρελαϊκά της έσοδα.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, υπάρχει μια βάση σε όλα αυτά, καθώς είναι σίγουρα πιο υγιές η οικονομία μιας χώρας να βασίζεται σε περισσότερους από έναν τομείς.
Η Νορβηγία, συνεχίζει το άρθρο, είχε την προνοητικότητα βέβαια να “|βάλει στην άκρη περί τα 860 δισ. δολάρια ή 170.000 δολ. ανά πολίτη. Έχει επίσης τεράστια πλεονάσματα, δείκτη αξιολόγησης ΑΑΑ και χαμηλό ποσοστό ανεργίας, άρα δεν υφίσταται άμεσος κίνδυνος.
Ωστόσο, τα κόστη έχουν συσσωρευθεί, οι επιχειρήσεις που δεν ασχολούνται με πετρέλεια αγωνίζονται να επιβιώσουν και η κυβέρνηση ξόδεψε φέτος 20 δισ. πετροδολάρια περισσότερα από το 2007. Επικίνδυνο αν σκεφτούμε ότι το εξαιρετικό προνοιακό σύστημα στηρίζεται στα σταθερά έσοδα από τους φόρους στο πετρέλαιο που αν σταματήσουν να είναι σταθερά δεν θα εγγυώνται την οικονομική ασφάλεια των Νορβηγών.
“Η εργασιακή ασφάλεια μοιάζει πολύ δεδομένη στη Νορβηγία, ενώ το να έχει κανείς δουλειά θεωρείται σαν ένα από τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα”, λέει ο Hans Petter Havdal, CEOτης κατασκευάστριας ανταλλακτικών αυτοκινήτων Kongsberg Automotive, η οποία έχει μεταφέρει την πλειοψηφία του ανθρώπινου δυναμικού της σε χώρες όπως το Μεξικό, η Κίνα και οι ΗΠΑ.
Το κατά κεφαλήν εισόδημα στη Νορβηγία είναι γύρω στα 100.000 δολάρια, ο μέσος Νορβηγός δουλεύει λιγότερο από 33 ώρες την εβδομάδα. Η ανεργία είναι χαμηλή, αλλά υπάρχει μεγάλη υποαπασχόληση που καθίσταται δυνατή λόγω των υψηλών επιδομάτων που δίνει η κυβέρνηση.
Στη νορβηγική γλώσσα το 2012 μπήκε κι ένας νεολογισμός: η λέξη “nave” που σημαίνει το να ζει κανείς από τα κοινωνικά επιδόματα. Κι έτσι “περίπου 600.000 Νορβηγοί που θα 'πρεπε να ανήκουν στο εργατικό δυναμικό της χώρας, είναι εκτός, γιατί μπορούν να ζουν άνετα από τα επιδόματα πρόνοιας και τις συντάξεις.
Σύμφωνα με αρκετούς επιχειρηματίες, αλλά και κάποιους κυβερνητικούς αξιωματούχους της χώρας, η Νορβηγία θα' πρεπε να περιορίσει τις αυξήσεις στους μισθούς και να τους προσαρμόσει στην παραγωγικότητα, να μειώσει την αύξηση στις τιμές του πετρελαίου, να περικόψουν τη φορολογία και να ξοδεύουν λιγότερα χρήματα που προέρχονται από το πετρέλαιο.
Η Νορβηγία είναι η έβδομη μεγαλύτερη εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμοκαι παρέχει το 1/5 του φυσικού αερίου της Ευρώπης. Εχει το μεγαλύτερο ΑΕΠ σε σχέση με τις εργατοώρες, αλλά η παραγωγικότητά της έχει μειωθεί από το 2007 και από το 2000 το εργατικό κόστος έχει αυξηθεί περίπου 6 φορές πιο γρήγορα από τη Γερμανία.
Όπως όμως λένε οι οικονομολόγοι, η έκρηξη του πετρελαίου έχει κλέισει τον κύκλο της και η χώρα πρέπει να βρει νέες ισορροπίες σε ένα πιο βιώσιμο επίπεδο, είτε με υποτίμηση της ονομαστικής αξίας ή μέσω μείωσης των μισθών.
Κάτι τέτοιο όμως αποκλείεται προς ώρας γιατί η κυβέρνηση φοβάται πως θα είχε συνέπειες στην πορεία των επενδύσεων. Οπότε η Νορβηγία, σύμφωνα με τους αναλυτές, δεν υπάρχει περίπτωση να γυρίσουμε στην εποχή της 'ακριβής Σουηδίας και της φθηνής Νορβηγίας', καθώς η δεύτερη θα εξακολουθήσει να παραμένει μια χώρα υψηλού κόστους.
