Ο ρόλος της Ρωσίας είναι η
πιο πολυσυζητημένη πλευρά της ουκρανικής κρίσης όμως τα κίνητρά της δεν
έχουν αναλυθεί επαρκώς. Οι χειρότερες αναλύσεις, σύμφωνα με τον
«Guardian», παίρνουν ως δεδομένο ότι «έτσι συμπεριφέρεται η Ρωσία», σαν
να ήταν από φυσικού της πιο επιθετική και πιο διατεθειμένη να
καταπατήσει τους κανόνες από τα άλλα κράτη. Πρόκειται για ένα βαθιά
αντιπαραγωγικό λάθος.Σύμφωνα με την βρετανική εφημερίδα, το μεγαλύτερο διακύβευμα της
Ρωσίας στην Ουκρανία είναι η αίσθηση που έχει για τον εαυτό της ως μια
από τις μεγάλες δυνάμεις στον κόσμο. Η ρωσική ταυτότητα είναι
συνδεδεμένη με την ισχύ. Επειδή όμως η Ρωσία έχει μικρή οικονομική βάση,
μειούμενο πληθυσμό και συνεχιζόμενα προβλήματα ασφαλείας στα σύνορά της
_ άρα δεν μοιάζει τόσο καθιερωμένη όσο άλλα ισχυρά κράτη ούτε τόσο
δυναμική οικονομικά όσο οι αναδυόμενες δυνάμεις _ της απομένουν τρία
πράγματα για να αντλεί ισχύ: το καθεστώς μόνιμου μέλους στο Συμβούλιο
Ασφαλείας του ΟΗΕ, το πυρηνικό οπλοστάσιο και η θέση της ως κυρίαρχο
κράτος στην περιοχή της πρώην Σοβιετικής Ενωσης.
Από τις αρχές του 21ου αιώνα, η Ρωσία βρίσκεται υπό
πίεση και στα τρία αυτά από τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Η στρατιωτική επέμβαση
στο Κόσοβο και στο Ιράκ και η αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου το
2008 υπονόμευσε το ΣΑ του ΟΗΕ. Τα σχέδια των ΗΠΑ για την αντιπυραυλική
άμυνα μοιάζουν να απειλούν την πυρηνική ικανότητα της Ρωσίας. Τέλος οι
προσπάθειες του Τζορτζ Μπους για την ένταξη της
Γεωργίας και της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ το 2008 αποτέλεσαν σοβαρή πρόκληση
για το κύρος της Ρωσίας στην περιοχή. Το 2013, παρόμοια απειλή αποτέλεσε
η προοπτική υπογραφής συμφωνιών σύνδεσης ανάμεσα στην ΕΕ και αρκετές
χώρες, μεταξύ των οποίων η Ουκρανία.
Όπως και με τη Γεωργία το 2008, η Ρωσία μεταχειρίζεται πολιτικά και
στρατιωτικά μέσα για να διακόψει την πορεία της Ουκρανίας προς έναν
δυτικό θεσμό. Το 2008 η ρωσική εισβολή στη Γεωργία και η αναγνώριση ως
ανεξάρτητων των αποσχισθέντων Αμπχαζία και Νότια Οσετία μπλόκαραν την
ένταξη της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ.
Το 2014, η απορρόφηση της Κριμαίας και οι ενέργειες του ρωσικού
στρατού σημαίνουν ότι μια εδαφικά ακέραιη Ουκρανία δεν πρόκειται ποτέ να
προσεγγίσει την ΕΕ ενώ η ένταξη στο ΝΑΤΟ είναι ακόμη πιο απόμακρη.
Οι ερμηνείες της ουκρανικής κρίσης ως υποκινούμενης από την Ρωσία
προκειμένου να υφαρπάξει ιμπεριαλιστικά την ουκρανική γη είναι
λανθασμένες.
Η Ρωσία είχε άλλα κίνητρα στην αρχή της κρίσης: να εμποδίσει την
πορεία του σημαντικότερου γείτονά της προς τους δυτικούς θεσμούς. Γι'
αυτό έπεισε την κυβέρνηση Γιανουκόβιτς να κάνει πίσω
στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Αυτό πυροδότησε διαδηλώσεις που έριξαν
την ουκρανική κυβέρνηση ενώ η ακραία φιλοδυτική και αντιρωσική κυβέρνηση
που τη διαδέχθηκε αποτέλεσε μεγαλύτερη και πιο άμεση απειλή για τα
συμφέροντα της Μόσχας.
