Οι
πολιτικές εξελίξεις στην Γαλλία παρουσιάζουν αναλογίες με την Ελλάδα: οι
εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες απέφυγαν κατά κανόνα να προβούν στις αναγκαίες
μεταρρυθμίσεις· είτε υπέκυψαν στο «πεζοδρόμιο» είτε αξιοποίησαν εκλογικά τον
συντηρητισμό της κοινωνίας.Οι εκ
δεξιών Κώστας Καραμανλής και
Nicolas Sarkozy επεχείρησαν να ρήξουν τον
κύκλο της αδρανείας. Εξήγγειλαν ή και προώθησαν μεταρρυθμίσεις, αλλά σε
σύγκρουση με ένα εκλογικό κοινό το οποίο είχε απωλέσει προ πολλού την επαφή με
την πραγματικότητα. Οι Έλληνες και οι Γάλλοι Σοσιαλιστές τους ανέτρεψαν, με
επιχείρημα ότι επέβαλαν θυσίες στους πολίτες για να εξυπηρετήσουν συμφέροντα ή
υπακούοντας σε έξωθεν επιταγές. Ο
François Hollande δεν διεκήρυξε verbatim ότι
«λεφτά υπάρχουν»· το προεκλογικό του μήνυμα, όμως, αυτό υπαινίχθηκε.
Η οικονομική πραγματικότητα στην Γαλλία, όπως και στην Ελλάδα, ανάγκασε τους Σοσιαλιστές να ακολουθήσουν την πολιτική την οποία καταδίκαζαν - με αποτέλεσμα να εξοργίσουν τους εκλογείς τους. Προκειμένου να συντηρήσουν ένα «προοδευτικό» προσωπείο, ικανοποιούν προεκλογικές δεσμεύσεις χωρίς οικονομικό κόστος, όπως «marriage pour tous» ή προωθούν την αμφιλεγόμενη ευθανασία. Οι κινήσεις αυτές, χωρίς να αμβλύνουν την οργή των Αριστερών, απομακρύνουν τους Σοσιαλιστές από τον κεντρώο χώρο και ενισχύουν την Ακροδεξιά.
Η εκλογική πτώση του γαλλικού Σοσιαλιστικού κόμματος στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές παραπέμπει στην κατάρρευση του ελληνικού ομολόγου κόμματος. Η μετριοπαθής Δεξιά, στην Ελλάδα και στην Γαλλία, συν-πλην προηγείται, παρά την άνοδο των όποιων αντισυστημικών δυνάμεων.Στην Ελλάδα οι συνεπαγόμενες «τεκτονικές» εξελίξεις έχουν προηγηθεί. Οι παλαιοί αντίπαλοι, Σοσιαλιστές και μετριοπαθής Δεξιά, συν-διαχειρίζονται την κρίση. Η Αξιωματική Αντιπολίτευση δεν έχει επεξεργαστεί πειστική αντιπρόταση· οι άλλοι πολιτικοί σχηματισμοί έχουν αμφίβολο ή περιορισμένο πολιτικό περιεχόμενο.
Στην Γαλλία, ο κυβερνητικός ανασχηματισμός επέλεξε τον κατεξοχήν «δεξιό» Σοσιαλιστή ως Πρωθυπουργό. Η μετριοπαθής Δεξιά εξακολουθεί να λειτουργεί αντιπολιτευτικά, όπως η ελληνική Δεξιά την πρώτη διετία της κρίσης. Οι Γάλλοι πολίτες πιστεύουν, όπως οι Έλληνες το 2009, ότι η οικονομία διανύει μια παροδική κρίση· δεν έχουν, δηλαδή, αντιληφθεί τον ριζικό μετασχηματισμό της Ευρώπης, ο οποίος επιβάλλει άλλο τρόπο ζωής.
Οι προσεχείς γαλλικές ευρω-εκλογές εντάσσονται στην μεταβατική πολιτική εποχή, με αφετηρία την προεδρική εκλογή 2013 και τις αυτοδιοικητικές εκλογές 2014. Επί του παρόντος, η μετριοπαθής Δεξιά ακολουθεί πολιτική « ni…ni», δηλαδή ίσων αποστάσεων από τα άκρα. Εάν, όμως, η Ακρο-Δεξιά προηγηθεί, η μετριοπαθής Δεξιά θα έχει να επιλέξει είτε την γέφυρα με το Front National είτε την σύγκλιση με τους Σοσιαλιστές, ένα Front Républicain.
Οι ευρύτερες ευρωπαϊκές εξελίξεις θα επηρεαστούν και θα επηρεάσουν. Σε ολόκληρη την Ευρώπη, το πολιτικό εκκρεμές κινείται προς τα δεξιά. Στην Γαλλία, η απειλούμενη οπισθοδρόμηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης συνάδει με την συμμαχία Δεξιάς-Άκρο- Δεξιάς· αντιθέτως, η επιδιωκόμενη επιτάχυνση της ευρωπαϊκής πορείας συνεπάγεται την συνεργασία των παλαιών αντιπάλων, Σοσιαλιστών και μετριοπαθούς Δεξιάς.
Ο αποσυντιθέμενος πολιτικός διπολισμός αντανακλά τις ψυχροπολεμικές συνθήκες: Δύση και Ανατολή, Δεξιά και Αριστερά. Δεν τον ανέτρεψαν ούτε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ούτε η Παγκοσμιοποίηση, ούτε η εισβολή των αναδυομένων χωρών στην διεθνή οικονομία. Αντιθέτως, η κοινωνιολογική αδράνεια των πολιτικών δικτύων και η φυσική υστέρηση στον μετασχηματισμό των νοοτροπιών διετήρησαν δομές και καταστάσεις οι οποίες οδήγησαν στις σημερινές δυσκολίες.
Το ξεπερασμένο αυτό πολιτικό πλαίσιο καταρρέει. Το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι πλέον η αντιπαράθεση δύο ιδεολογικών κόσμων, αλλά η γεωπολιτική αναδιοργάνωση της Ευρασίας. Θα επιβεβαιωθεί η συγκρότηση μιας ενιαίας Ευρώπης; υπό ποιά ηγεμονία; Πώς θα διαμορφωθούν οι σχέσεις των ευρωπαϊκών εθνών με τον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα δύο άλλα ανταγωνιστικά/συμπληρωματικά κέντρα, Ουάσιγκτον και Μόσχα; Η ουκρανική κρίση έδειξε ότι η Γεωπολιτική επανεισέβαλε στην ευρωπαϊκή δυναμική.
Τα πολιτικά συστήματα δείχνουν ιδιαίτερη ευαισθησία στα νέα διακυβεύματα. Η Ελλάδα απεδείχθη θερμόμετρο και εργαστήριο της Ευρώπης· ανέτρεψε τις γεωπολιτικές αναπαραστάσεις οι οποίες την κατέτασσαν σε μιαν άσημη ευρωπαϊκή περιφέρεια. Οι πρόσφατες γαλλικές εκλογικές αναμετρήσεις δείχνουν ότι, παρά τις διαφορές κλίμακας και οργάνωσης, η Ελλάδα και η Γαλλία ακολουθούν παράλληλες τροχιές.
* Ο κ. Γ. Σ. Πρεβελάκης είναι Καθηγητής Γεωπολιτικής στην Σορβόννη και Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδος στον ΟΟΣΑ
(από την εφημερίδα "ΕΣΤΙΑ")
Η οικονομική πραγματικότητα στην Γαλλία, όπως και στην Ελλάδα, ανάγκασε τους Σοσιαλιστές να ακολουθήσουν την πολιτική την οποία καταδίκαζαν - με αποτέλεσμα να εξοργίσουν τους εκλογείς τους. Προκειμένου να συντηρήσουν ένα «προοδευτικό» προσωπείο, ικανοποιούν προεκλογικές δεσμεύσεις χωρίς οικονομικό κόστος, όπως «marriage pour tous» ή προωθούν την αμφιλεγόμενη ευθανασία. Οι κινήσεις αυτές, χωρίς να αμβλύνουν την οργή των Αριστερών, απομακρύνουν τους Σοσιαλιστές από τον κεντρώο χώρο και ενισχύουν την Ακροδεξιά.
Η εκλογική πτώση του γαλλικού Σοσιαλιστικού κόμματος στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές παραπέμπει στην κατάρρευση του ελληνικού ομολόγου κόμματος. Η μετριοπαθής Δεξιά, στην Ελλάδα και στην Γαλλία, συν-πλην προηγείται, παρά την άνοδο των όποιων αντισυστημικών δυνάμεων.Στην Ελλάδα οι συνεπαγόμενες «τεκτονικές» εξελίξεις έχουν προηγηθεί. Οι παλαιοί αντίπαλοι, Σοσιαλιστές και μετριοπαθής Δεξιά, συν-διαχειρίζονται την κρίση. Η Αξιωματική Αντιπολίτευση δεν έχει επεξεργαστεί πειστική αντιπρόταση· οι άλλοι πολιτικοί σχηματισμοί έχουν αμφίβολο ή περιορισμένο πολιτικό περιεχόμενο.
Στην Γαλλία, ο κυβερνητικός ανασχηματισμός επέλεξε τον κατεξοχήν «δεξιό» Σοσιαλιστή ως Πρωθυπουργό. Η μετριοπαθής Δεξιά εξακολουθεί να λειτουργεί αντιπολιτευτικά, όπως η ελληνική Δεξιά την πρώτη διετία της κρίσης. Οι Γάλλοι πολίτες πιστεύουν, όπως οι Έλληνες το 2009, ότι η οικονομία διανύει μια παροδική κρίση· δεν έχουν, δηλαδή, αντιληφθεί τον ριζικό μετασχηματισμό της Ευρώπης, ο οποίος επιβάλλει άλλο τρόπο ζωής.
Οι προσεχείς γαλλικές ευρω-εκλογές εντάσσονται στην μεταβατική πολιτική εποχή, με αφετηρία την προεδρική εκλογή 2013 και τις αυτοδιοικητικές εκλογές 2014. Επί του παρόντος, η μετριοπαθής Δεξιά ακολουθεί πολιτική « ni…ni», δηλαδή ίσων αποστάσεων από τα άκρα. Εάν, όμως, η Ακρο-Δεξιά προηγηθεί, η μετριοπαθής Δεξιά θα έχει να επιλέξει είτε την γέφυρα με το Front National είτε την σύγκλιση με τους Σοσιαλιστές, ένα Front Républicain.
Οι ευρύτερες ευρωπαϊκές εξελίξεις θα επηρεαστούν και θα επηρεάσουν. Σε ολόκληρη την Ευρώπη, το πολιτικό εκκρεμές κινείται προς τα δεξιά. Στην Γαλλία, η απειλούμενη οπισθοδρόμηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης συνάδει με την συμμαχία Δεξιάς-Άκρο- Δεξιάς· αντιθέτως, η επιδιωκόμενη επιτάχυνση της ευρωπαϊκής πορείας συνεπάγεται την συνεργασία των παλαιών αντιπάλων, Σοσιαλιστών και μετριοπαθούς Δεξιάς.
Ο αποσυντιθέμενος πολιτικός διπολισμός αντανακλά τις ψυχροπολεμικές συνθήκες: Δύση και Ανατολή, Δεξιά και Αριστερά. Δεν τον ανέτρεψαν ούτε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ούτε η Παγκοσμιοποίηση, ούτε η εισβολή των αναδυομένων χωρών στην διεθνή οικονομία. Αντιθέτως, η κοινωνιολογική αδράνεια των πολιτικών δικτύων και η φυσική υστέρηση στον μετασχηματισμό των νοοτροπιών διετήρησαν δομές και καταστάσεις οι οποίες οδήγησαν στις σημερινές δυσκολίες.
Το ξεπερασμένο αυτό πολιτικό πλαίσιο καταρρέει. Το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι πλέον η αντιπαράθεση δύο ιδεολογικών κόσμων, αλλά η γεωπολιτική αναδιοργάνωση της Ευρασίας. Θα επιβεβαιωθεί η συγκρότηση μιας ενιαίας Ευρώπης; υπό ποιά ηγεμονία; Πώς θα διαμορφωθούν οι σχέσεις των ευρωπαϊκών εθνών με τον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα δύο άλλα ανταγωνιστικά/συμπληρωματικά κέντρα, Ουάσιγκτον και Μόσχα; Η ουκρανική κρίση έδειξε ότι η Γεωπολιτική επανεισέβαλε στην ευρωπαϊκή δυναμική.
Τα πολιτικά συστήματα δείχνουν ιδιαίτερη ευαισθησία στα νέα διακυβεύματα. Η Ελλάδα απεδείχθη θερμόμετρο και εργαστήριο της Ευρώπης· ανέτρεψε τις γεωπολιτικές αναπαραστάσεις οι οποίες την κατέτασσαν σε μιαν άσημη ευρωπαϊκή περιφέρεια. Οι πρόσφατες γαλλικές εκλογικές αναμετρήσεις δείχνουν ότι, παρά τις διαφορές κλίμακας και οργάνωσης, η Ελλάδα και η Γαλλία ακολουθούν παράλληλες τροχιές.
* Ο κ. Γ. Σ. Πρεβελάκης είναι Καθηγητής Γεωπολιτικής στην Σορβόννη και Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδος στον ΟΟΣΑ
(από την εφημερίδα "ΕΣΤΙΑ")
Γράφει ο Γ.-Σ. Πρεβελάκης*
