Το στοίχημα του Ερντογάν

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές αναμένεται να είναι κάτι παραπάνω από τυπική διαδικασία. Μία ανάσα πριν από την Κυριακή, οι εκλογές αυτές ανάγονται σε μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την κυβέρνηση.

Διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί, στην καρδιά της Κων/πολης, σωρεία σκανδάλων διαφθοράς, απαγόρευση του Twitter και του YouTube. Oι τελευταίοι μήνες κάθε άλλο παρά εύκολοι ήταν για την τουρκική κυβέρνηση. Οι αυτοδιοικητικές εκλογές της Κυριακής αναδεικνύονται έτσι σε κομβικής σημασίας δοκιμασία για τον πρωθυπουργό Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν. Το κατά πόσο θα βγει ενισχυμένος ή αποδυναμωμένος από τη διαδικασία των δημοτικών εκλογών είναι αβέβαιο, ιδίως στην Κωνσταντινούπολη, η οποία αποτελεί βαρόμετρο, αφού έχει περίπου 15 εκατομ. κατοίκους. Στην ίδια πόλη, είκοσι χρόνια μετά, ο Ερντογάν είχε ξεκινήσει την πολιτική του σταδιοδρομία ως δήμαρχος. Εάν το Kόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) χάσει την εκλογική αναμέτρηση της Κυριακής στην Κων/πολη, το μέλλον της κυβέρνησης Ερντογάν διαγράφεται δυσοίωνο.

Σε πρόσωπο «κλειδί» αναδεικνύεται για την έκβαση των εκλογών στην Κων/πολη ο Μουσταφά Σαριγκιούλ, ο υποψήφιος του κοσμικού αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), ο οποίος θα αναμετρηθεί με τον νυν δήμαρχο Κων/πολης και στενό φίλο του Ερντογάν, Καντίρ Τοπμπάς. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το αποτέλεσμα της αναμέτρησης θα κριθεί στα «σημεία». Ο 57χρονος Σαριγκιούλ υπόσχεται σε περίπτωση νίκης του δωρεάν ίντερνετ σε όλη την πόλη, καθώς και δωρεάν πρόσβαση στα μέσα μαζικής μεταφοράς για τους φοιτητές, αποβλέποντας προφανώς στους νεότερους ψηφοφόρους. Ο Ταγίπ Ερντογάν, από την πλευρά του, αποκαλεί τον Σαριγκιούλ «αναρχικό».
Ανεβαίνουν οι πολιτικοί τόνοι

O υποψήφιος του CHP για την Κων/πολη Μουσταφά Σαριγκιούλ

Οι εκλογικές αναμετρήσεις στην Τουρκία έχουν πάντα έντονο χαρακτήρα, οξύνοντας τα πολιτικά πνεύματα. Ωστόσο, οι προσεχείς δημοτικές εκλογές ξεπερνούν τα όρια ακόμη και για τα τουρκικά δεδομένα. Ο αρχηγός του CHP Kεμάλ Κιλιτσντάρογλου αποκάλεσε πρόσφατα τον Ερντογάν «αρχικλέφτη», με αφορμή τα σκάνδαλα διαφθοράς και υποκλοπών που έρχονται τους τελευταίους μήνες συνεχώς στη δημοσιότητα και στα οποία εμπλέκεται το όνομα του τούρκου πρωθυπουργού ή του υιού του. Ο Ερντογάν απάντησε στον Κιλιτσντάρογλου σε παρόμοιο τόνο, αποκαλώντας το κόμμα του «τρομοκρατική οργάνωση». Ο Ερντογάν αποδίδει τις κατηγορίες που του προσάπτονται σε μια συνομωσία, πίσω από την οποία κρύβεται ο ισλαμιστής ιεροκήρυκας Φετουλάχ Γκιουλέν.

Ως απάντηση στις αιτιάσεις για διαφθορά ο Ερντογάν απάντησε τους τελευταίους μήνες με συλλήψεις αστυνομικών, δικαστών και εισαγγελέων, οι οποίοι θεωρήθηκαν υποστηρικτές του Γκιουλέν. Το αποκορύφωμα ήρθε την περασμένη εβδομάδα με την απαγόρευση του Twitter και χθες του YouTube, με στόχο τον περιορισμό της σκανδαλολογίας γύρω από το πρόσωπό του. Σύμφωνα με τον καθηγητή πολιτικής επιστήμης του Πανεπιστημίου της Άγκυρας Φετιέ Ατσίκελ, οι κινήσεις αυτές αποτελούν μέρος μιας καλά σχεδιασμένης στρατηγικής, η οποία είναι απόρροια των επεισοδίων στο πάρκο Γκεζί το περασμένο καλοκαίρι. Ήδη από τον περασμένο Ιούνιο ο τούρκος πρωθυπουργός επιδίωξε μέσω της τακτικής «ελέγχου της κοινωνικής έντασης» να πετύχει τους στόχους του για την εγκαθίδρυση μέσω συνταγματικής αναθεώρησης ενός νέου προεδρικού συστήματος, με βάση το αμερικανικό ή το γαλλικό μοντέλο.
 
Χαρακτήρα «δημοψηφίσματος» οι δημοτικές εκλογές

Με τα βλέμματα στραμμένα στις προεδρικές εκλογές του ερχόμενου Αυγούστου

Τα σχέδια του Ερντογάν για μία πολιτειακή αλλαγή ανεστάλησαν με το ξέσπασμα των βίαιων αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στην Κων/πολη το περασμένο καλοκαίρι, όπου οκτώ άτομα έχασαν την ζωή τους. Οι αποκαλύψεις περί διαφθοράς στους κόλπους του κυβερνώντος AKP ενέτειναν την πόλωση. «Γι' αυτόν το λόγο οι ψηφοφόροι βλέπουν τις εκλογές ως ένα είδος δημοψηφίσματος υπέρ ή κατά του νεποτισμού, της διεφθαρμένης και αυταρχικής πολιτικής εξουσίας» αναφέρει στην DW o Φετιέ Aτσίκελ. Μάλιστα, ο ίδιος δεν διαβλέπει εκτόνωση του κλίματος μετά τις δημοτικές εκλογές. Το αντίθετο. Μέχρι τις προεδρικές εκλογές τον ερχόμενο Αύγουστο, εκτιμά ότι τα πνεύματα θα οξυνθούν.

Την ίδια ώρα οι δημοσκοπήσεις δίνουν στο ΑΚP υψηλά ποσοστά μεταξύ 35-45%, ωστόσο αυτό παρουσιάζεται αποδυναμωμένο σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του 2011, όπου συγκέντρωνε σχεδόν το 50%. Ο Ερντογάν , εντούτοις, θεωρεί επιτυχία κάθε αποτέλεσμα πάνω από ποσοστό που είχε συγκεντρώσει το κόμμα του στις δημοτικές εκλογές του 2009 (38,8%). Ωστόσο, ο τούρκος πρωθυπουργός δεν θα ήθελε με τίποτα να δεί το ΑΚP να χάνει την επιρροή του σε Άγκυρα και Κων/πολη. Πάντως, πολλοί κάνουν λόγο και για κάποια «σιωπηρή αντίδραση» εντός του ΑΚP, από μέρους βουλευτών που διαφωνούν με τον Ερντογάν, όπως δήλωσε στην DW o τούρκος συγγραφέας και δημοσιογράφος Μουσταφά Ακιόλ.

Όποια κι αν είναι η τελική έκβαση των δημοτικών εκλογών, ο Ταγίπ Ερντογάν δείχνει αποφασισμένος να συνεχίσει να λαμβάνει μέτρα προς πάσα κατεύθυνση. Σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Μουράτ Ζόμερ από το Πανεπιστήμιο Κοτς της Κων/πολης, στόχος του Ερντογάν είναι η «μετάβαση» σε μια άλλη εποχή, στην οποία ο ίδιος επιδιώκει «να καταπνίξει τη δημοκρατία και την ανοιχτή κοινωνία προκειμένου να κρατήσει τον εαυτό του στην εξουσία». Βέβαια, στην προσπάθεια αυτή αναμένεται να βρει απέναντί του όχι μόνο τους παραδοσιακούς αντιπάλους τους, αλλά, σύμφωνα με τον Ζόμερ, αρκετούς και από τους μέχρι πρότινος υποστηρικτές του από την «ισλαμική ιντελιγκέντσια» της Τουρκίας.
Thomas Seibert / Δήμητρα Κυρανούδη
Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής