Ο τουρκικός καφές
συμπεριελήφθη στη λίστα Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO -
ακόμη μία επιτυχής καταχώρηση της Τουρκίας στον σχετικό κατάλογο.
Περίπου 800 απεσταλμένοι από 38 χώρες βρέθηκαν στο Μπακού του
Αζερμπαϊτζάν, προκειμένου να συζητήσουν 38 φακέλους μεταξύ αυτών ο
παραδοσιακός τουρκικός καφές και ο πολιτισμός του. Η πρόταση της
τουρκικής αποστολής εγκρίθηκε με συντριπτική πλειοψηφία. Ο όρος «άυλη
πολιτιστική κληρονομιά» αναφέρεται σε παραδόσεις ή ζωντανές εκφράσεις
που έχουν κληροδοτηθεί από τους προγόνους κάθε έθνους, όπως προφορικές
παραδόσεις, τέχνες, κοινωνικές πρακτικές, γιορτές, τελετές, γνώσεις και
τεχνικές.
Η UNESCO απεδέχθη ότι ο τουρκικός καφές και η τελετουργία του
θεωρούνται σημαντικό κομμάτι της κοινωνικοποίησης στη Τουρκία, ενώ ακόμη
και ο τρόπος με τον οποίο σερβίρεται παίζει ρόλο στις ανθρώπινες
σχέσεις. Παρότι το αφέψημα του καφέ καταναλώθηκε για πρώτη φορά στην
Ανατολική Αφρική, η Τουρκία ανέπτυξε μία μοναδική κουλτούρα γύρω από
αυτόν, που εξελίχθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία του 16ου αιώνα, από
όπου τον γνώρισε και η Ευρώπη.
Λέγεται ότι στα μέσα του 1500 ένας οθωμανός κυβερνήτης πήρε τον
καφέ μαζί του από την Υεμένη και επιστρέφοντας στην Κωνσταντινούπολη
τον παρουσίασε στον σουλτάνο Σουλεϊμάν Α' τον Μεγαλοπρεπή, ο οποίος στη
συνέχεια τον κατέστησε ένα δημοφιλές ρόφημα στην Οθωμανική
Αυτοκρατορία.
Το 1683, στη διάρκεια της αποτυχημένης πολιορκίας της Βιέννης από
τους Οθωμανούς, τα ηττημένα στρατεύματα άφησαν πίσω τους σακιά με
κόκκους καφέ έξω από τα τείχη της πόλης. Αυτά στη συνέχεια μεταφέρθηκαν
στη Βιέννη και τότε άνοιξαν τα πρώτα καφενεία της πόλης - η απαρχή της
περίφημης παράδοσης της αυστριακής πρωτεύουσας στον καφέ.
Στη Τουρκία τα καφενεία λειτουργούσαν ως χώροι συγκέντρωσης,
ανταλλαγής ειδήσεων και ιδεών. Αυτοί οι χώροι έγιναν τόσο δημοφιλείς,
που περισσότεροι άνθρωποι περνούσαν χρόνο σε αυτούς παρά στα τζαμιά. Η
οθωμανική κυβέρνηση αισθάνθηκε να απειλείται από αυτή την
κοινωνικοποίηση των ανθρώπων στα καφενεία με αποτέλεσμα τον 17ο αιώνα να
επιβάλλει αυστηρές απαγορεύσεις στην κατανάλωση καφέ.
Ωστόσο, αυτή η κίνηση δεν επέφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα και ο
καφές εξακολουθούσε να είναι ένα δημοφιλές ρόφημα τόσο στην Οθωμανική
Αυτοκρατορία όσο και σε άλλες χώρες. Σήμερα, αυτό που επικράτησε να
αποκαλείται τουρκικός καφές δεν αποτελεί απλά μέρος της παράδοσης των
Τούρκων αλλά και πηγή εσόδων όχι μόνο από την εσωτερική κατανάλωση αλλά
και από τον τουρισμό.
Αξλιζει να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα η Τουρκία έχει εξασφαλίσει
δέκα καταχωρήσεις στη λίστα Αυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO,
μεταξύ αυτών το μαντζούνι μεσίρ, η τουρκική εκδοχή του θεάτρου σκιών του
Καραγκιόζη, η παραδοσιακή πάλη Κιρκπινάρ και το γαμήλιο φαγητό κεσκέκι.
Μεταξύ άλλων, στη φετινή λίστα της UNESCO βρέθηκε και η ιαπωνική κουζίνα ως γαστρονομικό φαινόμενο με πλούσια ιστορία.
Από την Ελλάδα μέχρι στιγμής υπάρχει μία και μοναδική καταγραφή
στην συγκεκριμένη λίστα της UNESCO: η μεσογειακή διατροφή, το 2010, για
την οποία ο σχετικός φάκελλος υπεβλήθη σε συνεργασία με άλλες χώρες της
Μεσογείου όπως η Ισπανία και το Μαρόκο. Ωστόσο αναμένεται ότι το 2014,
θα γίνει δεκτή και μία δεύτερη εγγραφή: η καλλιέργεια, οι ζωντανές
παραδόσεις και τα δρώμενα γύρω από την μαστίχα της Χίου.
http://www.tovima.gr/world/article/?aid=546387