Η Ρωσία, η Λευκορωσία και το Καζακστάν, επιβεβαίωσαν στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής στο Μινσκ (24-10-13), την πρόθεσή τους να δημιουργήσουν το 2015 την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (ΕΟΕ) στη βάση της υφιστάμενης Τελωνειακής Ένωσης (ΤΕ). Όλες οι διακρατικές συμφωνίες που ρυθμίζουν τη λειτουργία της ΕΟΕ και είναι απαραίτητες για να τεθεί σε ισχύ η Συνθήκη της Ένωσης, θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τον Μάϊο 2014.

Στη νέα «συμμαχία» που θα συσταθεί, θα μπορούν να ενταχθούν χώρες από άλλες γεωγραφικές περιοχές, όπως η Τουρκία, η Ινδία, ακόμη και η Συρία, θεωρούν οι ηγέτες που συναντήθηκαν στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας. Όμως, όπως είπε ο πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, η Ουκρανία, που ακολουθεί το “ευρωπαϊκό μονοπάτι”, δεν θα μπορεί να ενταχθεί στην ΤΕ εφόσον υπογράψει συνθήκη συνεργασίας με την ΕΕ στην επικείμενη σύνοδο στο Βίλνιους, τον Νοέμβριο 2013.

Ολοκλήρωση α λα Πούτιν
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, υπενθύμισε ότι στα τρία χρόνια της ύπαρξής της, η Τελωνειακή Ένωση έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά της. Οι μακροοικονομικοί δείκτες των χωρών - μελών της ΤΕ, φαίνονται «αρκετά ικανοποιητικοί» στο φόντο των επιβραδυνόμενων ρυθμών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, σημείωσε.

Το κύριο επιχείρημα υπέρ της περαιτέρω ολοκλήρωσης, ο Πούτιν το κράτησε για το τέλος. Ετσι, ανακοίνωσε ότι Ινδός πρωθυπουργός κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στη Μόσχα, του απεύθυνε την πρόταση να εξεταστεί η δυνατότητα της υπογραφής συμφωνίας για τη δημιουργία ζώνης ελεύθερου εμπορίου με την Τελωνειακή Ένωση.

Ο «γόρδιος δεσμός» της Ουκρανίας
Ανάμεσα στα άλλα, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε για τα αποτελέσματα της συνεδρίασης του Ανώτατου Ευρασιατικού Οικονομικού Συμβουλίου στο Μινσκ δήλωσε, ότι η Ουκρανία μετά την υπογραφή των συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου και σύνδεσης με την ΕΕ, δεν θα μπορεί να προσχωρήσει στην Τελωνειακή Ένωση.

«Όχι, δεν μπορεί να γίνει», είπε λακωνικά ο επικεφαλής του ρωσικού κράτους στην ερώτηση σχετικά με τις προοπτικές ένταξης της Ουκρανίας στην Τελωνειακή Ένωση. Από την άλλη, η Ρωσία δεν πρόκειται να παρέμβει στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της Ουκρανίας, σημείωσε ο Ρώσος ηγέτης, ξεκαθαρίζοντας, ότι η Μόσχα «δεν είναι ούτε υπέρ, ούτε ενάντια σε αυτή την προοπτική. Δεν είναι δική μας υπόθεση, είναι κυριαρχικό δικαίωμα της Ουκρανίας, που εκφράζεται στο πρόσωπο του προέδρου, του κοινοβουλίου και της κυβέρνησης», είπε.

Σύμφωνα με τον Πούτιν, η ένταξη της Ουκρανίας στην ΤΕ δεν μπορεί να προχωρήσει (μετά τη
μονογραφή της συμφωνίας σύνδεσης της χώρας με την ΕΕ), λόγω της δημιουργίας ζώνης ελεύθερων εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Κιέβου και ΕΕ, ανέφερε το ειδησεογραφικό πρακτορείο ITAR - TASS. Η Ουκρανία θα καταργήσει την πλειοψηφία των εισαγωγικών δασμών και θα ανοίξει την αγορά της στα προϊόντα που προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Αυτό το άνοιγμα της αγοράς, είναι πολύ επικίνδυνο για εμάς και δεν είναι αποδεκτό σε αυτό το στάδιο της οικονομικής μας ανάπτυξης», τόνισε ο Ρώσος πρόεδρος.

Απόψεις για την περιφερειακή ολοκλήρωση
Οσον αφορά την πορεία του μετασχηματισμού της Τελωνειακής Ένωσης σε Ευρασιατική, στη Σύνοδο Κορυφής αναφέρθηκε ότι εμφανίστηκαν πολλά εμπόδια. Τη μεγαλύτερη κριτική για το καθεστώς της ΤΕ, άσκησε ο πρόεδρος του Καζακστάν, Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ. Η Άστανα, βλέπει περισσότερα αρνητικά σημεία παρά οφέλη από τη συμμετοχή της στην ΤΕ. Όπως είπε ο Ναζαρμπάγιεφ, αυξάνονται οι ανισορροπίες στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας. Συνεχίζουν να υφίστανται προβλήματα στην προώθηση των προϊόντων από το Καζακστάν στη ρωσική αγορά, δεν υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της Ρωσίας και οι δυνατότητες για την μεταφορά τράνζιτ ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της Ρωσίας, είναι περιορισμένες. Ο τελωνειακός κώδικας της ΤΕ, πρέπει να απλοποιηθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό και να προχωρήσει η απελευθέρωση της αγοράς, σημειώνει ο πρόεδρος του Καζακστάν.

Στο τέλος, ο Ναζαρμπάγιεφ πρότεινε να συζητήσουν το ενδεχόμενο της ένταξης στην Ευρασιατική Ένωση της Τουρκίας, ακόμη και της Συρίας. «Όταν βρίσκομαι στη Δύση, όλη την ώρα με ρωτάνε: Τη Σοβιετική Ένωση θέλετε να επανασυστήσετε, και χρησιμοποιείτε σαν όχημα την Τελωνειακή Ένωση; Έτσι, για να μην έχουμε τέτοιου είδους συζητήσεις, ας εντάξουμε την Τουρκία –που είναι μια μεγάλη χώρα- και η συζήτηση αυτή θα σταματήσει», δήλωσε ο επικεφαλής του Καζακστάν. Αλλά με μια προϋπόθεση: Όλα τα μέλη της Ένωσης θα πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα, όπως συνέβη και στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Ναζαρμπάγιεφ, κάλεσε επίσης τους υπόλοιπους ηγέτες να συζητήσουν τις προοπτικές της ένταξης της Κιργιζίας και του Τατζικιστάν στην ΤΕ. Η απαίτηση αυτή, εξήγησε ο Ναζαρμπάγιεφ, ισχύει και για την Αρμενία, που έχει εκφράσει την επιθυμία της προσχωρήσει στην Τελωνειακή Ένωση.

Παράπονα από τη λειτουργία της Τελωνειακής Ένωσης, εξέφρασε και ο Λευκορώσος ομόλογός του, Αλεξάντρ Λουκασένκο. Σαν χαρακτηριστικό παράδειγμα της δυσαρέσκειας του Μινσκ, ο Λουκασένκο ανέφερε τις «πολλές εξαιρέσεις» που υπάρχουν στην υφιστάμενη νομοθεσία της ΤΕ. «Αν και συμφωνήσαμε να δημιουργήσουμε μια πραγματικά ενιαία οικονομία και να καταργήσουμε τις εξαιρέσεις», σημείωσε ο ηγέτης της Λευκορωσίας, «ο αριθμός των εξαιρέσεων και των περιορισμών, όχι μόνο δεν μειώνεται, αλλά σε ορισμένες κατευθύνσεις ο αριθμός τους αυξάνεται».
Combined report. Στο άρθρο χρησιμοποιήθηκε υλικό από: ITAR-TASS, Kommersant, gazeta.ru