Του Κώστα ΡάπτηΠροσερχόμενος στον Λευκό Οίκο για το ραντεβού με τον Barack Obama ο Αντώνης Σαμαράς διέθετε ένα δυνατό και ένα αδύνατο “χαρτί”. Το αδύνατο χαρτί είναι γνωστό σε όλους –και κατέστη ακόμη περισσότερο εμφανές με τη δημοσιοποίηση των στοιχείων για την εκτόξευση της ανεργίας των νέων στο 64,9%. Όμως οι χώρες δεν είναι μόνο ισολογισμοί: εξ ού και ο πρωθυπουργός ήταν σε θέση να εμφανίσει το “δυνατό χαρτί” της Ελλάδας ως “πηγής σταθερότητας” σε μία ταραγμένη περιοχή και ως “αξιόπιστου ΝΑΤΟϊκού συμμάχου”. Ένα χαρτί που δεν θα πρέπει να “καεί” από τους κοινωνικο-πολιτικούς κλυδωνισμούς τους οποίους μπορεί να επιφέρει η απουσία αναπτυξιακής προοπτικής...
Με αυτή την έννοια το “συνταίριασμα” με τον συνομιλητή του ήταν εγγυημένο. Διότι ο Barack Obama μιλά αφενός από τη θέση υπεροχής που δίνει στη χώρα του η επιτυχία της δικής της συνταγής εξόδου από την κρίση (τουλάχιστον εν συγκρίσει προς την ευρωπαϊκή) και αφετέρου από την αγωνία των ΗΠΑ να επαναβεβαιώσουν τα ερείσματά τους σε μία περιοχή του κόσμου, όπου οι έννοιες του “εταίρου”, του “μη συνεργάσιμου” και του “ανταγωνιστή” εναλλάσσονται το τελευταίο διάστημα με ταχύτητα περιστρεφόμενης πόρτας...
Η επιτυχία της συνάντησης Σαμαρά-Obama εξασφαλίσθηκε επίσης από το γεγονός ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός προέβαλε, αν κρίνουμε από τις κοινές δηλώσεις των δύο ηγετών, εκείνα ακριβώς τα στοιχεία τα οποία η αμερικανική πλευρά είχε διακριτικά υποδηλώσει (π.χ. με τη συνέντευξη του αντιπροέδρου Biden στην ΄Καθημερινή”) ότι επιθυμεί να ακούσει: η Ελλάδα αποτελεί “σταθεροποιητικό παράγοντα” στην περιοχή, φιλοξενεί στρατιωτικές βάσεις, έχει συνεργασθεί στην αποτροπή τρομοκρατικών πληγμάτων και σε επιχειρίσεις όπως αυτή εναντίον της Λιβύης. Επιπλέον, στηρίζει ως αυριανή προεδρία της Ε.Ε. την προώθηση της διατλαντικής συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου ενώ συμβάλλει στην “ενεργειακή ασφάλεια” της Ευρώπης (βλ. αποδέσμευση από την ρωσική τροφοδοσία) μέσω των κοιτασμάτων που εντοπίζει και κυρίως των “συνεργειών” με τον Κύπρο και το Ισραήλ. Στο δε Κυπριακό ο πρωθυπουργός διέκρινε ένα “παράθυρο ευκαιρίας” για επίλυσή του “με σεβασμό του διεθνούς Δικαίου”.
Όλα αυτά είναι εξόχως αρεστά στην Ουάσιγκτον σε μία συγκυρία κατά την οποία οι δυνατότητες συνεννόησης με τη Μόσχα για μια πολιτική λύση στον συριακό εμφύλιο δοκιμάζονται από την υπόθεση Snowden, η δράση των τζιχαντιστών στη Συρία γεννά όλο και μεγαλύτερους φόβους για επανάληψη του “αφγανικού προηγουμένου”, το πείραμα της ενσωμάτωσης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας σε μία νέα περιφερειακή τάξη πραγμάτων τερματίζεται άδοξα, οι οπαδοί και οι αντίπαλοι του ανατραπέντος Αιγύπτιου προέδρου Morsi βρίσκουν ως μοναδικό σημείο επαφής την καταγγελία της Ουάσιγκτον ως καταχθόνιου σκηνοθέτη των εξελίξεων και η κυβέρνηση Erdogan στην Τουρκία εμπνέει καχυποψία και αντιμετωπίζει διεθνείς καμπάνιες κατακραυγής.
Από αυτή την άποψη η επαναξιολόγηση του ελληνικού “χαρτιού” προβάλλει ως επιβεβλημένη κίνηση. Προσκρούει, ωστόσο, στην εμμονή των ιθυνόντων της ευρωζώνης να ακολουθούν, σε πείσμα των οικονομικών εγχειριδίων, μια πολιτική ταυτόχρονης απομόχλευσης κρατών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών με περιοριστικές επιλογές τόσο στον δημοσιονομικό όσο και στον νομισματικό τομέα.
Ως φίλοι των “επανεκκινήσεων”, στη ζωή και στην πολιτική, οι Αμερικανοί δεν συγκλονίζονται τόσο από το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει χάσει μέσα στην κρίση το ένα τέταρτο του εθνικού της προϊόντος, όσο από την απουσία ορατού ενδεχομένου ανάκαμψης, που ακυρώνει το όποιο κεκτημένο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Καλούνται συνεπώς να ασκήσουν την επιρροή τους στα ευρωπαϊκά πράγματα -όχι ως “ανταγωνιστές του Βερολίνου” και “υπονομευτές του ευρώ”, όπως το θέλει μια δημοφιλής φιλολογία, αλλά ως συνήγοροι της ανάγκης για μεγαλύτερη εμβάθυνση και οχύρωσης της ευρωζώνης, όπως προκύπτει από τις δημόσιες τοποθετήσεις τους.
Όμως, οι δυνατότητές τους δεν θα πρέπει να υπερτιμηθούν: από το Βερολίνο μέχρι τη Μόσχα, περνώντας από μια σειρά μικρότερων πρωτευουσών, αποδεικνύεται ότι οι αμερικανικές επιθυμίες όλο και λιγότερο γεννούν αντανακλαστικά άμεσης συμμόρφωσης...
