Του Δρα Μάριου Πατσουλέ
Οι διαμορφούμενες τάσεις στην Ευρωπαϊκή βιομηχανία του πετρελαίου και ιδιαίτερα στο πεδίο της αναζήτησης, εντοπισμού και εξόρυξης των κοιτασμάτων (Upstream), δείχνουν κλιμακωτή αύξηση των δραστηριοτήτων τα επόμενα χρόνια. Ο πιο –τεχνολογικά, θεσμικά, επιχειρηματικά– εξελιγμένος βοράς, έχει αρχίσει τη κάμψη μετά σαράντα χρόνια παραγωγής και προετοιμάζεται..., όχι ακριβώς να περάσει τη «σκυτάλη» στο νότο, αλλά να τη ‘φέρει’ ο ίδιος...
Mπροστά στο κίνδυνο λοιπόν, να συμβεί μεγάλο ατύχημα σε υπεράκτιες
(offshore oil rigs or platforms) εγκαταστάσεις εξόρυξης πετρελαίου ή/και
φυσικού αερίου, σε ύδατα Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της
Ε.Ε., είναι σημαντικό να ληφθούν εγκαίρως τα κατάλληλα μέτρα και για το
νότο.
Οι διαμορφούμενες τάσεις στην Ευρωπαϊκή βιομηχανία του πετρελαίου και ιδιαίτερα στο πεδίο της αναζήτησης, εντοπισμού και εξόρυξης των κοιτασμάτων (Upstream), δείχνουν κλιμακωτή αύξηση των δραστηριοτήτων τα επόμενα χρόνια. Ο πιο –τεχνολογικά, θεσμικά, επιχειρηματικά– εξελιγμένος βοράς, έχει αρχίσει τη κάμψη μετά σαράντα χρόνια παραγωγής και προετοιμάζεται..., όχι ακριβώς να περάσει τη «σκυτάλη» στο νότο, αλλά να τη ‘φέρει’ ο ίδιος...
Συνειδητοποιώντας την έλλειψη τέτοιων υποδομών και αναμένοντας μια αυξανόμενη έξαρση της πετρελαϊκής δραστηριότητας στον ευρύτερο Ευρωπαϊκό χώρο, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών ΑΟΖ των χωρών – μελών (βλ. εικόνα), οι Βρυξέλλες, μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, πρότειναν μια σειρά από Κανονισμούς για την ασφάλεια των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εξερεύνησης και παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οι Κανονισμοί αυτοί άρχισαν να μελετώνται με σκοπό να ενσωματωθούν σε μια Οδηγία της Ε.Ε., η οποία θα είναι εναρμονισμένη στις νομοθεσίες των χωρών – μελών. Πράγμα που σημαίνει ότι πρόκειται να εκτελεστεί πολύχρονη εργασία, προκειμένου να επιτευχθεί ο εν λόγω σκοπός, παρά το ότι έχουν τεθεί προθεσμίες.
Τα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις αντίστοιχες
Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες, όπως παρουσιάζονται από
εκπροσώπους της Ε.Ε. στις συναντήσεις των Βρυξελλών.
Βέβαια, οι αδυναμίες του χώρου διεθνώς, δεν θα είχαν αρκούντως αναδειχτεί, αν δεν αναλύονταν τα κύρια αίτια που προκάλεσαν το ατύχημα στο κόλπο του Μεξικού.
Ένα μικρό μέρος της κηλίδας, που δημιουργήθηκε από το πετρέλαιο που έφτασε
στην επιφάνεια της θάλασσας όταν περιορίζεται από τα ‘booms’, τη στιγμή που καίγεται.
Με λίγα λόγια λοιπόν, ενώ οι εργαζόμενοι στην εξέδρα,
είχαν εντοπίσει σημαντικές ελλείψεις και δυσλειτουργίες του εξοπλισμού,
τους ήταν πολύ δύσκολο έως αδύνατο, να μεταφέρουν τις απόψεις τους στα
υψηλόβαθμα στελέχη της εταιρείας, η οποία ενώπιον υψηλοτέρων κερδών,
προτιμούσε να αγνοεί ‘μικρο-προβλήματα’ που θα κόστιζαν και συνάμα θα
καθυστερούσαν τις εργασίες. Αποτέλεσμα, οι αλυσιδωτές αντιδράσεις και το
ατύχημα. Και ίσως τα πράματα να σταματούσαν εδώ, αν δεν έβγαινε στον
αέρα το σκάνδαλο του σημαντικού Bonus, που προσφέρθηκε στους
εργαζομένους την ίδια χρονιά (2010), από την εταιρεία Transocean, στην
οποία ανήκε η πλατφόρμα Deepwater Horizon. Αν κάποιοι δεν κατάλαβαν, το
‘δωράκι’ αυτό προσφέρθηκε, για να κλείσουν τα στόματα και να καλυφθούν
οι ευθύνες των στελεχών.
Πέραν των αστοχιών των εταιρειών που αναφέρθηκαν πιο πάνω, έχει ακόμη διαπιστωθεί, ότι το υπάρχον ρυθμιστικό πλαίσιο και οι υπάρχουσες λειτουργικές ρυθμίσεις, δεν διασφαλίζουν την αποτελεσματικότερη δυνατή αντιμετώπιση ατυχημάτων (best practice), οπουδήποτε κι αν συμβούν αυτά στις θάλασσες της Ε.Ε., ενώ οι ευθύνες που αφορούν τον καθαρισμό και τις συμβατικές αποζημιώσεις, δεν είναι εντελώς σαφείς, ιδιαίτερα σε περιοχές με ασαφή όρια ΑΟΖ.
Μια τέτοια εικόνα, όπως παρουσιάζεται στη πραγματική κατάσταση, είναι αρκετή για να αντιληφθεί κανείς το «όψιμο ενδιαφέρον» της Ε.Ε., προκειμένου να ασχοληθεί με τη σύνταξη σχετικής Οδηγίας, μετά 40 περίπου χρόνια έντονης δραστηριότητας και ανάπτυξης εμπειρίας στη Βόρεια Θάλασσα. Οι δραστηριότητες γύρω από την αναζήτηση νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, σε μια ολόκληρη Μεσόγειο –ιδιαίτερα μετά τα αποτελέσματα των τελευταίων ετών, αλλά και τις εκτεταμένες γεωφυσικές και γεωλογικές μελέτες με αισιόδοξα αποτελέσματα- και στις υπόλοιπες περιοχές όπως διαμορφώνονται με τις ΑΟΖ τους, είναι κάτι που ήρθε πια και πρέπει να τόχουμε από κοντά. Και να είστε βέβαιοι, ότι η Ε.Ε. άρχισε περισσότερο να ενδιαφέρεται, προβλέποντας την έκρηξη κλιμακούμενων δραστηριοτήτων υψηλότατης έντασης κεφαλαίων, που θα ακολουθήσει στο εγγύς μέλλον. Διαφορετικά, γιατί δεν το έπραττε τόσο καιρό τώρα; Εξ’ άλλου, όπως πολύ καλά γνωρίζω, επειδή είχα την ευκαιρία να εργαστώ και απ’ τις δυο πλευρές της Βόρειας Θάλασσας, και η Αγγλία, και η Νορβηγία, είχαν θεσπίσει εδώ και δεκαετίες τους δικούς τους Κανονισμούς, που είχαν αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικοί.
Κατόπιν αυτών, ‘ενεργοποιήθηκε’ η Ε.Ε., -ίσως και σαν προκάλυμμα άλλων, ισχυρών- και εισήγαγε κάποιες βασικές αρχές στις οποίες στηρίζεται για τη πρωτοβουλία σύνταξης σχετικών Κανονισμών και τελικώς Οδηγίας, που θα διέπει τις εν λόγω δραστηριότητες.
Κρίνω σκόπιμο να αναφερθώ στους κύριους από αυτούς τους αντικειμενικούς στόχους, τους οποίους παραθέτω πιο κάτω:
1. Διασφάλιση μιας σταθερής και συγκεκριμένης ‘καλής πρακτικής’ για τα μεγάλα ατυχήματα, μέσω της οποίας θα διαχειρίζονται και ελέγχονται, όλες οι επιχειρησιακές δραστηριότητες της βιομηχανίας πετρελαίου και αερίου και που δυνητικά θα μπορούσαν να επηρεάσουν όλες τις θάλασσες και ακτές της Ένωσης.
2. Εφαρμογή ‘καλών πρακτικών’ που θα διέπουν τους Κανονισμούς που θα ισχύουν σε όλες τις υπεράκτιες δραστηριότητες πετρελαίου στις περιοχές δικαιοδοσίας της Ε.Ε..
3. Ενδυνάμωση/Ενίσχυση των δυνατοτήτων προετοιμασίας και υπευθυνότητας της Ένωσης, ώστε να ανταποκρίνεται άμεσα σε κινδύνους που απειλούν τους πολίτες, την οικονομία και το περιβάλλον της Ε.Ε..
4. Βελτίωση και αποσαφήνιση της υφισταμένης ευθύνης της Ε.Ε., με εστίαση και στις δυνατότητες παροχής σχετικών αποζημιώσεων.
Πέραν των αστοχιών των εταιρειών που αναφέρθηκαν πιο πάνω, έχει ακόμη διαπιστωθεί, ότι το υπάρχον ρυθμιστικό πλαίσιο και οι υπάρχουσες λειτουργικές ρυθμίσεις, δεν διασφαλίζουν την αποτελεσματικότερη δυνατή αντιμετώπιση ατυχημάτων (best practice), οπουδήποτε κι αν συμβούν αυτά στις θάλασσες της Ε.Ε., ενώ οι ευθύνες που αφορούν τον καθαρισμό και τις συμβατικές αποζημιώσεις, δεν είναι εντελώς σαφείς, ιδιαίτερα σε περιοχές με ασαφή όρια ΑΟΖ.
Μια τέτοια εικόνα, όπως παρουσιάζεται στη πραγματική κατάσταση, είναι αρκετή για να αντιληφθεί κανείς το «όψιμο ενδιαφέρον» της Ε.Ε., προκειμένου να ασχοληθεί με τη σύνταξη σχετικής Οδηγίας, μετά 40 περίπου χρόνια έντονης δραστηριότητας και ανάπτυξης εμπειρίας στη Βόρεια Θάλασσα. Οι δραστηριότητες γύρω από την αναζήτηση νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, σε μια ολόκληρη Μεσόγειο –ιδιαίτερα μετά τα αποτελέσματα των τελευταίων ετών, αλλά και τις εκτεταμένες γεωφυσικές και γεωλογικές μελέτες με αισιόδοξα αποτελέσματα- και στις υπόλοιπες περιοχές όπως διαμορφώνονται με τις ΑΟΖ τους, είναι κάτι που ήρθε πια και πρέπει να τόχουμε από κοντά. Και να είστε βέβαιοι, ότι η Ε.Ε. άρχισε περισσότερο να ενδιαφέρεται, προβλέποντας την έκρηξη κλιμακούμενων δραστηριοτήτων υψηλότατης έντασης κεφαλαίων, που θα ακολουθήσει στο εγγύς μέλλον. Διαφορετικά, γιατί δεν το έπραττε τόσο καιρό τώρα; Εξ’ άλλου, όπως πολύ καλά γνωρίζω, επειδή είχα την ευκαιρία να εργαστώ και απ’ τις δυο πλευρές της Βόρειας Θάλασσας, και η Αγγλία, και η Νορβηγία, είχαν θεσπίσει εδώ και δεκαετίες τους δικούς τους Κανονισμούς, που είχαν αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικοί.
Κατόπιν αυτών, ‘ενεργοποιήθηκε’ η Ε.Ε., -ίσως και σαν προκάλυμμα άλλων, ισχυρών- και εισήγαγε κάποιες βασικές αρχές στις οποίες στηρίζεται για τη πρωτοβουλία σύνταξης σχετικών Κανονισμών και τελικώς Οδηγίας, που θα διέπει τις εν λόγω δραστηριότητες.
Κρίνω σκόπιμο να αναφερθώ στους κύριους από αυτούς τους αντικειμενικούς στόχους, τους οποίους παραθέτω πιο κάτω:
1. Διασφάλιση μιας σταθερής και συγκεκριμένης ‘καλής πρακτικής’ για τα μεγάλα ατυχήματα, μέσω της οποίας θα διαχειρίζονται και ελέγχονται, όλες οι επιχειρησιακές δραστηριότητες της βιομηχανίας πετρελαίου και αερίου και που δυνητικά θα μπορούσαν να επηρεάσουν όλες τις θάλασσες και ακτές της Ένωσης.
2. Εφαρμογή ‘καλών πρακτικών’ που θα διέπουν τους Κανονισμούς που θα ισχύουν σε όλες τις υπεράκτιες δραστηριότητες πετρελαίου στις περιοχές δικαιοδοσίας της Ε.Ε..
3. Ενδυνάμωση/Ενίσχυση των δυνατοτήτων προετοιμασίας και υπευθυνότητας της Ένωσης, ώστε να ανταποκρίνεται άμεσα σε κινδύνους που απειλούν τους πολίτες, την οικονομία και το περιβάλλον της Ε.Ε..
4. Βελτίωση και αποσαφήνιση της υφισταμένης ευθύνης της Ε.Ε., με εστίαση και στις δυνατότητες παροχής σχετικών αποζημιώσεων.
Μετά την ανάπτυξη των πρωτοβουλιών αυτών, ήταν λογικό
να ανασυγκροτηθούν οι απόψεις και στρατηγικές των Ευρωπαϊκών Συνδικάτων
και να δραστηριοποιηθούν άμεσα οι μηχανισμοί για αποτελεσματική δράση
και συμμετοχή στα κέντρα των αποφάσεων.
Και για όσους δεν κατάλαβαν ακριβώς τη κίνηση αυτή από πλευράς Συνδικάτων, είναι αυτονόητο ότι από τους πλέον θιγόμενους Φορείς, ήταν τα Συνδικάτα, που σε μια από τις ουσιαστικές τους αρμοδιότητες, ανήκει και η –πρωταρχική- προστασία των εργαζομένων τους.
Οι αποφάσεις ήταν γρήγορες και καθοριστικές, αφού άμεσα συστάθηκε αντιπροσωπευτικός Φορέας όλων των ισχυρών Ευρωπαϊκών Συνδικάτων –συμπεριλαμβανομένου και της Νορβηγίας- και ονομάστηκε IndustryAll, με σταθερή έδρα τις Βρυξέλλες.
Σε σειρά συνεννοήσεων και συναντήσεων που οργανώθηκαν από το IndustryAll, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στα Πετρέλαια, Διυλιστήρια και Χημική Βιομηχανία (ΠΟΕΠΔΧΒ) ανταποκρίθηκε άμεσα, συμμετέχοντας με αντιπροσώπους της, όπου είχα τη τιμή να συμμετάσχω προσωπικά.
Μεταξύ άλλων θεμάτων που θα αναλυθούν στη συνέχεια, ήταν λογικό να συζητηθεί –θέμα που τέθηκε από την αντιπροσωπεία μας- και η δυνατότητα μεταφοράς και διάθεσης του πρόσφατα ανακαλυφθέντος φυσικού αερίου, ή αυτών που αναμένονται να ανακαλυφθούν στο εγγύς μέλλον, στη περιοχή της νοτιο-ανατολικής Μεσογείου, προς την Ευρώπη.
Τα κοιτάσματα αυτά, η Ε.Ε. τα έχει άμεση ανάγκη και πρέπει να προλάβει τη διοχέτευσή τους προς τα κράτη – μέλη της, προτού η Κίνα (που έχει ήδη επιδείξει το υψηλό της ενδιαφέρον), ή άλλα κράτη, με συγκεκριμένες προτάσεις για άλλες πιθανές οδεύσεις, μεθοδεύσουν συστηματικά την υλοποίησή τους μέσω ισχυρών λόμπυς και ψαχνόμαστε πάλι, αφού θα χαθεί άλλη μια καλή ευκαιρία για τη χώρα μας.
Φυσικά, με βάση τις συζητήσεις που γίνονται το τελευταίο καιρό σε τεχνολογικό, διπλωματικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, οι λύσεις που προτάθηκαν από την αντιπροσωπεία μας ήταν ξεκάθαρες: μεταφορά με κάθε τρόπο (LNG, Subsea Pipelines, Tankers) μέσω Ελλάδας προς –τη νότια τουλάχιστον- Ευρώπη, η οποία δε μπορεί να εξαρτάται ακόμη από λύσεις τροφοδοσίας από Ρωσία.
Σχετικές συζητήσεις έχουν ήδη αρχίσει μεταξύ Κύπρου και Noble Energy προς τα πού θα διοχετευθεί το αέριο μετά τη παραγωγή του, που έχουν την άμεση ανάγκη, τόσο η Κύπρος όσο και η εταιρία που εντόπισε το κοίτασμα.
Μια σημαντική απόφαση από πλευράς Unions, είναι το γεγονός ότι συγκλίνουν περισσότερο στη δημιουργία μιας Οδηγίας (αντί σειράς περιοριστικών Κανονισμών), σαν τη πλέον κατάλληλη να επιτρέψει τη προώθηση των κατάλληλων προδιαγραφών στις χώρες περί την Βόρειο Θάλασσα, να διατηρήσουν το καθεστώς τους –που κατά κανόνα έχει αποδειχτεί επιτυχημένο- και παράλληλα να δώσουν τη δυνατότητα στις Μεσογειακές χώρες, να θέσουν τους στόχους τους και να προβούν στις ανάλογες και απαραίτητες τακτοποιήσεις τους με μια σειρά σταδιακής μεθόδευσης και υιοθέτησης της τεχνογνωσίας.
Προς ενημέρωση όλων, στη τελευταία συνάντηση των Βρυξελλών (Οκτ. 2012) και ενώπιον της προετοιμασίας προτάσεων προς τo EU Offshore Authorities Group – (EUOAG)* καταλήξαμε στα παρακάτω :
*[«Με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 19 Ιανουαρίου 2012, έχει συσταθεί η εν λόγω Ομάδα (EUOAG) των αρμόδιων αρχών που εξετάζει τις υπεράκτιες δραστηριότητες υδρογονανθράκων, όπου συμμετέχουν τα Κράτη Μέλη με υπεράκτιες δραστηριότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Στόχος της πιο πάνω Ομάδας, είναι η συνεργασία και η ανταλλαγή τεχνογνωσίας προς την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της πρόληψης και αντιμετώπισης μεγάλων ατυχημάτων κατά τις υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων»].
1. Να δημιουργηθεί Υπο-Επιτροπή Ν/Α-κής Ευρώπης που θα διαχειρίζεται όλα τα σχετικά θέματα για τη Νότια και Νότιο - Ανατολική Ευρώπη και Μεσόγειο, αφού στη περιοχή αυτή έχει αρχίσει και αναμένεται να κορυφωθεί τα επόμενα χρόνια η σχετική δραστηριότητα.
2. Θα πρέπει η ανταλλασσόμενη πληροφόρηση να διαχέεται σε όλους τους Ευρωπαίους και να υπάρχει αγαστή συνεργασία με τις αντίστοιχες Εθνικές Επιτροπές.
3. Το συνολικό έργο δράσεων θα διασυντονίζεται από την Επιτροπή Διαχείρισης Υπεράκτιων δραστηριοτήτων της Ε.Ε., που συνεδρίασε σχετικά στις 4 Δεκεμβρίου,
4. Θα πρέπει να προταθεί σχέδιο εκπαίδευσης από τους επαϊοντες (Άγγλους, Νορβηγούς, Ολλανδούς, Δανούς), το οποίο θα χαρακτηρίζεται από Υψηλά Standards, θα αναφέρεται σε όλους τους Ευρωπαίους και θα λειτουργεί σε διαρκή βάση.
5. Θα πρέπει να οργανωθεί και διαδοθεί μια «ειδική φιλοσοφία για τη διαχείριση της Ασφάλειας των εργαζομένων στις εξέδρες και λοιπά συναφή
6. Θα πρέπει επίσης να οριστούν επακριβώς τα πακέτα εργασιών και το «ποιος θα κάνει τι ?» σε όλο το φάσμα δραστηριοτήτων που έχει εν τω μεταξύ συζητηθεί, όχι μόνο στις συναντήσεις (και από τις Ομάδες Εργασίας) του IndustryAll αλλά και άλλων Επιτροπών που εμπλέκονται στην όλη διαδικασία, όπως των Environment, Legal Affairs & Industry Committees, που όπως μας πληροφόρησε ο εκπρόσωπος της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ε.Ε., το όλο θέμα είναι αρκετά πολύπλοκο.
7. Ο ίδιος εκπρόσωπος μας πληροφόρησε ότι η Επιτροπή μας – Ομάδα Εργασίας υπό τη καθοδήγηση του IndustryAll, είναι η Μοναδική στις Βρυξέλλες που λειτουργεί με τεχνογνωσία, σοβαρότητα και συνέπεια για τα θέματα Ασφάλειας των εργαζομένων στις εξέδρες, αφού αποτελείται μόνο από ανθρώπινο δυναμικό με εμπειρία σε εξέδρες πετρελαίου.
Διατυπώθηκαν φυσικά και άλλες προτάσεις από άλλα μέλη της Επιτροπής του IndustryAll που δεν κρίνεται σκόπιμο να αναφερθούν στο ήδη εκτεταμένο αυτό άρθρο.
Σαν συνέχεια των πρωτοβουλιών και δράσεων αυτών και λίγες ημέρες πριν, όπως τόνισε ο Υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού της Κύπρου, αρμόδιος και για τα θέματα ενέργειας, κ. Νεοκλής Συλικιώτης, η Κυπριακή Προεδρία είχε θέσει ως μια από τις οριζόντιες προτεραιότητές της, τη μεσογειακή διάσταση των ευρωπαϊκών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων αυτών για τον κρίσιμο τομέα της ενέργειας: «Στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, με την ανακάλυψη των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, ανοίγονται νέες προοπτικές για ειρήνη και ευημερία των λαών μας, αλλά και για διαφοροποίηση και ενίσχυση της μέχρι τώρα συνεργασίας μας με την ΕΕ», είπε και πρόσθεσε ότι, τα Κράτη - Μέλη της Ε.Ε. και οι χώρες της Νοτιοανατολικής Μεσογείου υιοθέτησαν ομόφωνα σήμερα Κοινή Διακήρυξη, που προνοεί τη μεταξύ τους συνεργασία στα θέματα της ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος από τις υπεράκτιες δραστηριότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Νοτιοανατολική Μεσόγειος στην ενίσχυση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ε.Ε..
Κατ’ επέκταση, η δημιουργία του Νοτιοανατολικού Μεσογειακού Διαδρόμου Φυσικού Αερίου θα μπορούσε να καταστεί πρόσθετη πηγή τροφοδοσίας των ενεργειακών αναγκών της ΕΕ και της ευρύτερης περιοχής, τόνισε με ιδιαίτερη σημασία στις δηλώσεις του, ο κος. Συλικιώτης.
Η ασφάλεια των υπεράκτιων δραστηριοτήτων αναζήτησης, εντοπισμού και εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου, ήταν επίσης στην ατζέντα του Συμβουλίου Ενέργειας που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στις Βρυξέλλες. Του Συμβουλίου προήδρευσε ο Υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού της Προεδρεύουσας Κύπρου Νεοκλής Συλικιώτης ο οποίος, κατά τη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης μεταξύ Ε.Ε. και του Οργανισμού Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (ΟΠΕΚ), -με θέμα πάντα την ασφάλεια στις υπεράκτιες δραστηριότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου-, συμπροήδρευσε με τον Ευρωπαίο Επίτροπο για την Ενέργεια κ. Günther Oettinger.
Ο Υπουργός Εμπορίου αναφέρθηκε παράλληλα, και στα μέτρα που λαμβάνει η Κυπριακή Δημοκρατία για την ασφάλεια των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τους υδρογονάνθρακες στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη, αλλά και για την επικύρωση του Υπεράκτιου Πρωτοκόλλου της διεθνούς «Σύμβασης της Βαρκελώνης» για την προστασία της Μεσογείου Θαλάσσης από τη ρύπανση που προκαλείται από την εξερεύνηση και την εκμετάλλευση του θαλάσσιου βυθού και του υπεδάφους του.
Και για όσους δεν κατάλαβαν ακριβώς τη κίνηση αυτή από πλευράς Συνδικάτων, είναι αυτονόητο ότι από τους πλέον θιγόμενους Φορείς, ήταν τα Συνδικάτα, που σε μια από τις ουσιαστικές τους αρμοδιότητες, ανήκει και η –πρωταρχική- προστασία των εργαζομένων τους.
Οι αποφάσεις ήταν γρήγορες και καθοριστικές, αφού άμεσα συστάθηκε αντιπροσωπευτικός Φορέας όλων των ισχυρών Ευρωπαϊκών Συνδικάτων –συμπεριλαμβανομένου και της Νορβηγίας- και ονομάστηκε IndustryAll, με σταθερή έδρα τις Βρυξέλλες.
Σε σειρά συνεννοήσεων και συναντήσεων που οργανώθηκαν από το IndustryAll, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στα Πετρέλαια, Διυλιστήρια και Χημική Βιομηχανία (ΠΟΕΠΔΧΒ) ανταποκρίθηκε άμεσα, συμμετέχοντας με αντιπροσώπους της, όπου είχα τη τιμή να συμμετάσχω προσωπικά.
Μεταξύ άλλων θεμάτων που θα αναλυθούν στη συνέχεια, ήταν λογικό να συζητηθεί –θέμα που τέθηκε από την αντιπροσωπεία μας- και η δυνατότητα μεταφοράς και διάθεσης του πρόσφατα ανακαλυφθέντος φυσικού αερίου, ή αυτών που αναμένονται να ανακαλυφθούν στο εγγύς μέλλον, στη περιοχή της νοτιο-ανατολικής Μεσογείου, προς την Ευρώπη.
Τα κοιτάσματα αυτά, η Ε.Ε. τα έχει άμεση ανάγκη και πρέπει να προλάβει τη διοχέτευσή τους προς τα κράτη – μέλη της, προτού η Κίνα (που έχει ήδη επιδείξει το υψηλό της ενδιαφέρον), ή άλλα κράτη, με συγκεκριμένες προτάσεις για άλλες πιθανές οδεύσεις, μεθοδεύσουν συστηματικά την υλοποίησή τους μέσω ισχυρών λόμπυς και ψαχνόμαστε πάλι, αφού θα χαθεί άλλη μια καλή ευκαιρία για τη χώρα μας.
Φυσικά, με βάση τις συζητήσεις που γίνονται το τελευταίο καιρό σε τεχνολογικό, διπλωματικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, οι λύσεις που προτάθηκαν από την αντιπροσωπεία μας ήταν ξεκάθαρες: μεταφορά με κάθε τρόπο (LNG, Subsea Pipelines, Tankers) μέσω Ελλάδας προς –τη νότια τουλάχιστον- Ευρώπη, η οποία δε μπορεί να εξαρτάται ακόμη από λύσεις τροφοδοσίας από Ρωσία.
Σχετικές συζητήσεις έχουν ήδη αρχίσει μεταξύ Κύπρου και Noble Energy προς τα πού θα διοχετευθεί το αέριο μετά τη παραγωγή του, που έχουν την άμεση ανάγκη, τόσο η Κύπρος όσο και η εταιρία που εντόπισε το κοίτασμα.
Μια σημαντική απόφαση από πλευράς Unions, είναι το γεγονός ότι συγκλίνουν περισσότερο στη δημιουργία μιας Οδηγίας (αντί σειράς περιοριστικών Κανονισμών), σαν τη πλέον κατάλληλη να επιτρέψει τη προώθηση των κατάλληλων προδιαγραφών στις χώρες περί την Βόρειο Θάλασσα, να διατηρήσουν το καθεστώς τους –που κατά κανόνα έχει αποδειχτεί επιτυχημένο- και παράλληλα να δώσουν τη δυνατότητα στις Μεσογειακές χώρες, να θέσουν τους στόχους τους και να προβούν στις ανάλογες και απαραίτητες τακτοποιήσεις τους με μια σειρά σταδιακής μεθόδευσης και υιοθέτησης της τεχνογνωσίας.
Προς ενημέρωση όλων, στη τελευταία συνάντηση των Βρυξελλών (Οκτ. 2012) και ενώπιον της προετοιμασίας προτάσεων προς τo EU Offshore Authorities Group – (EUOAG)* καταλήξαμε στα παρακάτω :
*[«Με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 19 Ιανουαρίου 2012, έχει συσταθεί η εν λόγω Ομάδα (EUOAG) των αρμόδιων αρχών που εξετάζει τις υπεράκτιες δραστηριότητες υδρογονανθράκων, όπου συμμετέχουν τα Κράτη Μέλη με υπεράκτιες δραστηριότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Στόχος της πιο πάνω Ομάδας, είναι η συνεργασία και η ανταλλαγή τεχνογνωσίας προς την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της πρόληψης και αντιμετώπισης μεγάλων ατυχημάτων κατά τις υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων»].
1. Να δημιουργηθεί Υπο-Επιτροπή Ν/Α-κής Ευρώπης που θα διαχειρίζεται όλα τα σχετικά θέματα για τη Νότια και Νότιο - Ανατολική Ευρώπη και Μεσόγειο, αφού στη περιοχή αυτή έχει αρχίσει και αναμένεται να κορυφωθεί τα επόμενα χρόνια η σχετική δραστηριότητα.
2. Θα πρέπει η ανταλλασσόμενη πληροφόρηση να διαχέεται σε όλους τους Ευρωπαίους και να υπάρχει αγαστή συνεργασία με τις αντίστοιχες Εθνικές Επιτροπές.
3. Το συνολικό έργο δράσεων θα διασυντονίζεται από την Επιτροπή Διαχείρισης Υπεράκτιων δραστηριοτήτων της Ε.Ε., που συνεδρίασε σχετικά στις 4 Δεκεμβρίου,
4. Θα πρέπει να προταθεί σχέδιο εκπαίδευσης από τους επαϊοντες (Άγγλους, Νορβηγούς, Ολλανδούς, Δανούς), το οποίο θα χαρακτηρίζεται από Υψηλά Standards, θα αναφέρεται σε όλους τους Ευρωπαίους και θα λειτουργεί σε διαρκή βάση.
5. Θα πρέπει να οργανωθεί και διαδοθεί μια «ειδική φιλοσοφία για τη διαχείριση της Ασφάλειας των εργαζομένων στις εξέδρες και λοιπά συναφή
6. Θα πρέπει επίσης να οριστούν επακριβώς τα πακέτα εργασιών και το «ποιος θα κάνει τι ?» σε όλο το φάσμα δραστηριοτήτων που έχει εν τω μεταξύ συζητηθεί, όχι μόνο στις συναντήσεις (και από τις Ομάδες Εργασίας) του IndustryAll αλλά και άλλων Επιτροπών που εμπλέκονται στην όλη διαδικασία, όπως των Environment, Legal Affairs & Industry Committees, που όπως μας πληροφόρησε ο εκπρόσωπος της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ε.Ε., το όλο θέμα είναι αρκετά πολύπλοκο.
7. Ο ίδιος εκπρόσωπος μας πληροφόρησε ότι η Επιτροπή μας – Ομάδα Εργασίας υπό τη καθοδήγηση του IndustryAll, είναι η Μοναδική στις Βρυξέλλες που λειτουργεί με τεχνογνωσία, σοβαρότητα και συνέπεια για τα θέματα Ασφάλειας των εργαζομένων στις εξέδρες, αφού αποτελείται μόνο από ανθρώπινο δυναμικό με εμπειρία σε εξέδρες πετρελαίου.
Διατυπώθηκαν φυσικά και άλλες προτάσεις από άλλα μέλη της Επιτροπής του IndustryAll που δεν κρίνεται σκόπιμο να αναφερθούν στο ήδη εκτεταμένο αυτό άρθρο.
Σαν συνέχεια των πρωτοβουλιών και δράσεων αυτών και λίγες ημέρες πριν, όπως τόνισε ο Υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού της Κύπρου, αρμόδιος και για τα θέματα ενέργειας, κ. Νεοκλής Συλικιώτης, η Κυπριακή Προεδρία είχε θέσει ως μια από τις οριζόντιες προτεραιότητές της, τη μεσογειακή διάσταση των ευρωπαϊκών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων αυτών για τον κρίσιμο τομέα της ενέργειας: «Στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, με την ανακάλυψη των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, ανοίγονται νέες προοπτικές για ειρήνη και ευημερία των λαών μας, αλλά και για διαφοροποίηση και ενίσχυση της μέχρι τώρα συνεργασίας μας με την ΕΕ», είπε και πρόσθεσε ότι, τα Κράτη - Μέλη της Ε.Ε. και οι χώρες της Νοτιοανατολικής Μεσογείου υιοθέτησαν ομόφωνα σήμερα Κοινή Διακήρυξη, που προνοεί τη μεταξύ τους συνεργασία στα θέματα της ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος από τις υπεράκτιες δραστηριότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Νοτιοανατολική Μεσόγειος στην ενίσχυση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ε.Ε..
Κατ’ επέκταση, η δημιουργία του Νοτιοανατολικού Μεσογειακού Διαδρόμου Φυσικού Αερίου θα μπορούσε να καταστεί πρόσθετη πηγή τροφοδοσίας των ενεργειακών αναγκών της ΕΕ και της ευρύτερης περιοχής, τόνισε με ιδιαίτερη σημασία στις δηλώσεις του, ο κος. Συλικιώτης.
Η ασφάλεια των υπεράκτιων δραστηριοτήτων αναζήτησης, εντοπισμού και εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου, ήταν επίσης στην ατζέντα του Συμβουλίου Ενέργειας που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στις Βρυξέλλες. Του Συμβουλίου προήδρευσε ο Υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού της Προεδρεύουσας Κύπρου Νεοκλής Συλικιώτης ο οποίος, κατά τη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης μεταξύ Ε.Ε. και του Οργανισμού Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (ΟΠΕΚ), -με θέμα πάντα την ασφάλεια στις υπεράκτιες δραστηριότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου-, συμπροήδρευσε με τον Ευρωπαίο Επίτροπο για την Ενέργεια κ. Günther Oettinger.
Ο Υπουργός Εμπορίου αναφέρθηκε παράλληλα, και στα μέτρα που λαμβάνει η Κυπριακή Δημοκρατία για την ασφάλεια των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τους υδρογονάνθρακες στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη, αλλά και για την επικύρωση του Υπεράκτιου Πρωτοκόλλου της διεθνούς «Σύμβασης της Βαρκελώνης» για την προστασία της Μεσογείου Θαλάσσης από τη ρύπανση που προκαλείται από την εξερεύνηση και την εκμετάλλευση του θαλάσσιου βυθού και του υπεδάφους του.
Με τα παραπάνω εκτεθέντα, γίνεται αντιληπτό ότι η
Ε.Ε. έχει ρίξει ιδιαίτερο βάρος στο αντικείμενο, για το οποίο
προοιωνίζονται έντονες δραστηριότητες που απαιτούν και την ανάλογη
προετοιμασία. Το ερώτημα που τίθεται είναι: θα μπορέσει η χώρα μας να
αντιμετωπίσει με τη δέουσα σοβαρότητα τα όσα σχεδιάζονται στις
Βρυξέλλες, ώστε να προσποριστούμε όλα τα οφέλη που δικαιούμαστε σα λαός
και σαν εργαζόμενοι Έλληνες?
* Ο Δρ. Μάριος Πατσουλές είναι Γεωλόγος – Μηχανικός Ταμιευτήρων
Πετρελαίου, Ειδικός Σύμβουλος σε θέματα «Ασφάλειας Εργαζομένων σε
Υπεράκτιες Επιχειρήσεις – Εξέδρες Πετρελαίου».
