Του Αποστολη ΦωτιαδηΜε ένοπλα αντίποινα απειλούν σερβικές και αλβανικές αυτοαποκαλούμενες παραστρατιωτικές ομάδες σχετικά με την τύχη μνημείου αφιερωμένου σε Αλβανούς παραστρατιωτικούς στο κέντρο της πόλης Πρέσεβο στη νότια Σερβία. Το θέμα τείνει να εξελιχθεί σε σοβαρή αιτία πόλωσης μεταξύ σερβικής κυβέρνησης, τοπικών αρχών στην πόλη Πρέσεβο και μαχητών του ανενεργού πια Απελευθερωτικού Στρατού για το Πρέσεβο, το Μπουγιάνοβατς και τη Μεντβέτζια (UCPMB) οι οποίοι απειλούν με ένοπλη εξέγερση εάν η κεντρική κυβέρνηση επέμβει για να αποσύρει το μνημείο.
Στις περιοχές αυτές της νότιας Σερβίας πλειοψηφεί το αλβανικό εθνοτικό στοιχείο. Από το 1999 μέχρι το 2001, οπότε και εξελίχθηκαν ο πόλεμος στο Κόσοβο και η ένοπλη διεθνοτική σύγκρουση στην ΠΓΔΜ, ένοπλες ομάδες του Απελευθερωτικού Στρατού ενεργούσαν στην περιοχή και συγκρούονταν με τις σερβικές δυνάμεις ασφαλείας. Στις 21 Νοεμβρίου του περασμένου έτους η τοπική κυβέρνηση ανήγειρε μνημείο για να τιμήσει τους Αλβανούς που έχασαν τη ζωή τους σε αυτές τις συγκρούσεις. Ο πρωθυπουργός της χώρας Ιβιτσα Ντάτσιτς επενέβη άμεσα ζητώντας να αποσυρθεί το μνημείο αυτοβούλως, «διαφορετικά, το κράτος θα επέμβει και θα το αποσύρει». Ο ίδιος χαρακτήρισε την ανέγερση του μνημείου προσχεδιασμένη πράξη που στοχεύει στο να δείξει ότι η σερβική κυβέρνηση δεν ασκεί έλεγχο σε αυτό το σημείο της χώρας.
Η διορία από την κεντρική κυβέρνηση για την απόσυρση του μνημείου έληξε την περασμένη Τρίτη, με τον αντιδήμαρχο της πόλης Σκεντέρ Ντεστάνι να δηλώνει ότι «μόνο τα δικαστήρια μπορούν να πάρουν απόφαση για την τύχη του μνημείου. Εάν υπάρξει απόφαση για απόσυρση, θα τη σεβαστούμε, αλλά υπάρχει κόσμος που θα το υπερασπιστεί με το κορμί του». Πρώην διοικητές του UCPMB απειλούν δημόσια τον Ντάτσιτς ότι εάν η κυβέρνηση επιχειρήσει να αποσύρει το μνημείο, θα βρεθεί αντιμέτωπη με «500 στρατιώτες που θα επιστρέψουν από τη Δύση». Βουλευτές στο Κοινοβούλιο του Κοσόβου στην Πρίστινα παρομοίως προειδοποιούν για ένταση στην περιοχή εάν η σερβική κυβέρνηση κινηθεί εναντίων των Αλβανών στο Πρέσεβο. Ο Γιουνούς Μουσλιού, βουλευτής που εκλέγεται από το αλβανικό στοιχείο στο σερβικό Κοινοβούλιο, έχει δηλώσει πως το μνημείο θα μείνει ανέπαφο. Ωστόσο η κυβέρνηση φέρεται αποφασισμένη και ο υπουργός Δικαιοσύνης έχει ήδη ξεκινήσει τις νομικές διαδικασίες για να επιτύχει καταδικαστική απόφαση για την ανέγερση του μνημείου, η οποία θα προσφέρει νομική κάλυψη σε ενδεχόμενη επιχείρηση απόσυρσής του. Το συνδικαλιστικό όργανο των Σέρβων αστυνομικών κάλεσε την κυβέρνηση να πραγματοποιήσει την προειδοποίησή της.
Εν τω μεταξύ, την προηγούμενη εβδομάδα, ακόμη δύο σκιώδεις οργανώσεις, ο Αλβανικός Εθνικός Στρατός (ΑΝΑ) και η σερβική Μονάδα Ειδικών Επιχειρήσεων, απείλησαν να εμπλακούν ένοπλα για να υπερασπιστούν και να καταστρέψουν το μνημείο αντίστοιχα. Και οι δύο περιγράφονται ως οργανώσεις σφραγίδες. Ο ΑΝΑ έχει στόχο την ένωση όλων των Αλβανών και έχει κάνει δημόσιες εμφανίσεις στο Κόσοβο, ενώ η ΜΕΕ, ανενεργός πια, εκτελούσε μυστικές επιχειρήσεις στη διάρκεια της κυριαρχίας του Μιλόσεβιτς και θεωρείται βασική υπεύθυνη για μαζικές δολοφονίες στη Βοσνία, την Κροατία και το Κόσοβο.
