Η θανάσιμη σχέση Ερντογάν - Γκιουλέν
Από την πρώτη στιγμή της ανάρρησής του στην Πρωθυπουργία το 2003, ο
Ερντογάν είχε αποφασίσει να συγκρουσθεί με το λεγόμενο βαθύ κράτος της
Τουρκίας, τους στρατηγούς και τη διοίκηση που δεν τον ήθελαν και με κάθε
ευκαιρία του δημιουργούσαν προσκόμματα. Φοβόταν ότι με κάποια αφορμή θα
έθεταν εκτός νόμου το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) που ο ίδιος
δημιούργησε και θα τον έκλειναν στη φυλακή. Δεν θα μπορούσε να τα
καταφέρει σε αυτή την αδυσώπητη σύγκρουση, χωρίς τη βοήθεια του παλιού
του συμμάχου Φετουλάχ Γκιουλέν, του αυτοεξόριστου στην Πενσιλβάνια από
το 1999 ιμάμη.
Ο Γκιουλέν, που μέσω του δικτύου των σχολείων του είχε ήδη εισχωρήσει σε ψηλά κλιμάκια της διοίκησης και του στρατού και της δικαστικής εξουσίας και των δημόσιων υπηρεσιών δέχθηκε να στηρίξει τον Ερντογάν, σχηματίζοντας μαζί του μια συμμαχία, που τον έσωσε το 2007-2008 όταν στρατηγοί και δικαστές κόντεψαν να τον εξοστρακίσουν από την εξουσία που είχε κερδίσει με την ψήφο του λαού.![]()
Με τη βοήθεια του δικτύου των Γκιουλενιστών, κυρίως στις έδρες των δικαστηρίων, ο Ερντογάν έστησε τις δυο μεγάλες υποθέσεις, τα σκάνδαλα της Εργκενεκόν και της Βαριοπούλας, σαρώνοντας τα υψηλά στρατιωτικά κλιμάκια. Ο διπλός στόχος επετεύχθη. Ο στρατός δεν θα ήταν πλέον στο απυρόβλητο και οι αξιωματικοί θα ήταν υπόλογοι για τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους. Και φυσικά στις θέσεις των αποστρατευόμενων αξιωματικών, το δίκτυο του Γκιουλέν ζήτησε να βάζει τους δικούς του.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διαπίστωσε γρήγορα ότι στη θέση του ενός παρακρατικού μηχανισμού, ο Γκιουλέν έστηνε με τη δική του βοήθεια έναν καινούργιο παράλληλο μηχανισμό, που μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, σε συνέντευξή του στο Ρόιτερς, ο Τούρκος πρόεδρος χαρακτήρισε ως καρκίνωμα. Μέχρι το 2011 όλα πήγαιναν μέλι –γάλα. Τότε μάλιστα φυλάκισαν για έναν ολόκληρο χρόνο, τον Νεντίμ Σενέρ, δημοσιογράφο της εφημερίδας Πόστα, που έκανε έρευνα για τους Γκιουλενιστές. Το γυαλί ανάμεσά τους όμως είχε σπάσει.
Όταν ο Ερντογάν μπήκε στο νοσοκομείο για μια χειρουργική επέμβαση, Γκιουλενιστές δικαστές έβαλαν στο στόχαστρο το δεξί του χέρι, τον επικεφαλής της ΜΙΤ Χακάν Φιντάν. Ο Ερντογάν μίλησε πλέον δημόσια για προδοσία λέγοντας: «Τι ζητήσατε και δεν σας το δώσαμε;»
«Η συμμαχία αυτή δεν έσπασε για ιδεολογικούς λόγους. Η ιδεολογία τους είναι σχεδόν πανομοιότυπη», λέει Τούρκος αναλυτής στο Ρόιτερς ζητώντας ανωνυμία λόγω της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης και των διώξεων. «Έσπασαν τη συμμαχία τους εξαιτίας διαφορών στη νομή της εξουσίας», προσθέτει.
Η μεγάλη ρήξη έρχεται το 2013, όταν Γκιουλενιστές δικαστές στρέφονται κατά του ίδιου του Ερντογάν και της οικογένειάς του κατηγορώντας τον για διαφθορά, ενώ τα μέσα ενημέρωσης που ανήκαν στο δίκτυο του ιμάμη δημοσίευαν καταδικαστικές ηχογραφημένες συνομιλίες ακόμη και του ίδιου του Ερντογάν. Τα μαχαίρια είχαν πλέον βγει κι ο αμφίπλευρος πόλεμος κηρύχθηκε ανοικτά.
Οι πληροφορίες ότι οι Γκιουλενιστές ετοίμαζαν πραξικόπημα είχαν φουντώσει εδώ και μήνες. Η μερική αποκάλυψη του σχεδίου τους, τους ανάγκασε να επισπεύσουν τα σχέδιά τους και να αποτύχουν. Κι από τότε ξέσπασε η μεγάλη εκκαθάριση.
Ο Γκιουλέν, που μέσω του δικτύου των σχολείων του είχε ήδη εισχωρήσει σε ψηλά κλιμάκια της διοίκησης και του στρατού και της δικαστικής εξουσίας και των δημόσιων υπηρεσιών δέχθηκε να στηρίξει τον Ερντογάν, σχηματίζοντας μαζί του μια συμμαχία, που τον έσωσε το 2007-2008 όταν στρατηγοί και δικαστές κόντεψαν να τον εξοστρακίσουν από την εξουσία που είχε κερδίσει με την ψήφο του λαού.
Με τη βοήθεια του δικτύου των Γκιουλενιστών, κυρίως στις έδρες των δικαστηρίων, ο Ερντογάν έστησε τις δυο μεγάλες υποθέσεις, τα σκάνδαλα της Εργκενεκόν και της Βαριοπούλας, σαρώνοντας τα υψηλά στρατιωτικά κλιμάκια. Ο διπλός στόχος επετεύχθη. Ο στρατός δεν θα ήταν πλέον στο απυρόβλητο και οι αξιωματικοί θα ήταν υπόλογοι για τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους. Και φυσικά στις θέσεις των αποστρατευόμενων αξιωματικών, το δίκτυο του Γκιουλέν ζήτησε να βάζει τους δικούς του.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διαπίστωσε γρήγορα ότι στη θέση του ενός παρακρατικού μηχανισμού, ο Γκιουλέν έστηνε με τη δική του βοήθεια έναν καινούργιο παράλληλο μηχανισμό, που μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, σε συνέντευξή του στο Ρόιτερς, ο Τούρκος πρόεδρος χαρακτήρισε ως καρκίνωμα. Μέχρι το 2011 όλα πήγαιναν μέλι –γάλα. Τότε μάλιστα φυλάκισαν για έναν ολόκληρο χρόνο, τον Νεντίμ Σενέρ, δημοσιογράφο της εφημερίδας Πόστα, που έκανε έρευνα για τους Γκιουλενιστές. Το γυαλί ανάμεσά τους όμως είχε σπάσει.
Όταν ο Ερντογάν μπήκε στο νοσοκομείο για μια χειρουργική επέμβαση, Γκιουλενιστές δικαστές έβαλαν στο στόχαστρο το δεξί του χέρι, τον επικεφαλής της ΜΙΤ Χακάν Φιντάν. Ο Ερντογάν μίλησε πλέον δημόσια για προδοσία λέγοντας: «Τι ζητήσατε και δεν σας το δώσαμε;»
«Η συμμαχία αυτή δεν έσπασε για ιδεολογικούς λόγους. Η ιδεολογία τους είναι σχεδόν πανομοιότυπη», λέει Τούρκος αναλυτής στο Ρόιτερς ζητώντας ανωνυμία λόγω της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης και των διώξεων. «Έσπασαν τη συμμαχία τους εξαιτίας διαφορών στη νομή της εξουσίας», προσθέτει.
Η μεγάλη ρήξη έρχεται το 2013, όταν Γκιουλενιστές δικαστές στρέφονται κατά του ίδιου του Ερντογάν και της οικογένειάς του κατηγορώντας τον για διαφθορά, ενώ τα μέσα ενημέρωσης που ανήκαν στο δίκτυο του ιμάμη δημοσίευαν καταδικαστικές ηχογραφημένες συνομιλίες ακόμη και του ίδιου του Ερντογάν. Τα μαχαίρια είχαν πλέον βγει κι ο αμφίπλευρος πόλεμος κηρύχθηκε ανοικτά.
Οι πληροφορίες ότι οι Γκιουλενιστές ετοίμαζαν πραξικόπημα είχαν φουντώσει εδώ και μήνες. Η μερική αποκάλυψη του σχεδίου τους, τους ανάγκασε να επισπεύσουν τα σχέδιά τους και να αποτύχουν. Κι από τότε ξέσπασε η μεγάλη εκκαθάριση.
