Μια έμμεση, αλλά σαφής συγνώμη για τον βομβαρδισμό της Χιροσίμα και
του Ναγκασάκι το 1945 και στη συνέχεια η άρση του τελευταίου
υστερόγραφου ενός σκληρού πολέμου, του εμπάργκο πώλησης όπλων στο
Βιετνάμ. Η επίσκεψη Ομπάμα στην Ιαπωνία και στο Βιετνάμ, με συμβολικές
χειρονομίες και πρακτικές αποφάσεις εκκαθάρισης του παρελθόντος, σαφώς
διακρίνει τις δύο αυτές χώρες ως τους σημαντικότερους κρίκους της
πολιτικής συμμαχιών των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή Ασίας-Ειρηνικού με
κύριο στόχο την ανάσχεση της επέκτασης και της προβολής ισχύος της
Κίνας. Ιστορικά ο ανταγωνισμός της Κίνας με την Ιαπωνία και το Βιετνάμ
έχει βάθος αιώνων, με την αποφασιστικότητα του Τόκιο και του Ανόι να
επηρεάζουν εκ των πραγμάτων τις ισορροπίες της Νότιας Κορέας, της
Ταϊβάν, των Φιλιππίνων, της Ινδονησίας και της Μαλαισίας με το Πεκίνο.
Ετσι κορυφώνεται ένα από τα μεγαλύτερα, αν όχι το μεγαλύτερο παράδοξο, της παγκοσμιοποίησης: ΗΠΑ και Κίνα σε στενή οικονομική αλληλεξάρτηση, με την Ουάσιγκτον κύρια διέξοδο της βιομηχανικής παραγωγής του ασιατικού γίγαντα και το Πεκίνο μεγαλύτερο αγοραστή δημόσιου χρέους της μόνης υπερδύναμης να είναι σε γεωπολιτικό επίπεδο σε έντονη ψυχροπολεμική αντιπαράθεση στην ευρύτερη περιοχή Ασίας-Ειρηνικού.
Ομως στους συσχετισμούς ανάμεσα στο Πεκίνο και στην Ουάσιγκτον υπάρχει μια άγνωστη μεταβλητή, η Ρωσία, που είναι ευρασιατική δύναμη, μετρά δηλαδή στους γεωπολιτικούς συσχετισμούς της ευρύτερης περιοχής Ασίας-Ειρηνικού όσο μετρά και στην Ευρώπη. Σήμερα η Μόσχα συνεργάζεται με τις ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, ενώ ταυτόχρονα έχει παγιωθεί με επίκεντρο την Ουκρανία ένα ψυχροπολεμικό κλίμα στις σχέσεις της με τη Δύση. Εύλογα προκύπτει το ερώτημα πού θα ρίξει το βάρος της η Ρωσία και υπό ποιες προϋποθέσεις στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού.
Μια ματιά στον χάρτη φωτίζει την αραιοκατοικημένη Σιβηρία ως φυσικό χώρο εμπορικής, οικονομικής και στη συνέχεια γεωπολιτικής επιρροής του Πεκίνου, δηλαδή την κινεζική ισχύ ως απειλή για ζωτικά συμφέροντα της Ρωσίας. Την ίδια στιγμή, μόνο μια διμερής στρατηγική προσέγγιση Ρωσίας-Κίνας θα μπορούσε να επιβάλει στις ΗΠΑ μια ρεαλπολιτίκ σεβασμού ζωτικών συμφερόντων του Κρεμλίνου με τον ίδιο τρόπο που μετά το 1971-72 η προσέγγιση Νίξον - Μάο Τσε Τουνγκ επηρέασε σε βάρος της Σοβιετικής Ενωσης το διμερές ισοζύγιο με την Ουάσιγκτον. Με αλλά λόγια, το ερώτημα είναι πού υπάρχει μεγαλύτερη στρατηγική σημασία για τις ΗΠΑ, στην Ευρώπη ή στον Ειρηνικό, καθώς μια διμέτωπη μαξιμαλιστική πολιτική προβάλλει ως επιλογή απαγορευτικού κόστους, με μεγάλη πιθανότητα να οδηγήσει στην πρώτη μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου αντιαμερικανική συσπείρωση.
Γ.ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΟΣ
Ετσι κορυφώνεται ένα από τα μεγαλύτερα, αν όχι το μεγαλύτερο παράδοξο, της παγκοσμιοποίησης: ΗΠΑ και Κίνα σε στενή οικονομική αλληλεξάρτηση, με την Ουάσιγκτον κύρια διέξοδο της βιομηχανικής παραγωγής του ασιατικού γίγαντα και το Πεκίνο μεγαλύτερο αγοραστή δημόσιου χρέους της μόνης υπερδύναμης να είναι σε γεωπολιτικό επίπεδο σε έντονη ψυχροπολεμική αντιπαράθεση στην ευρύτερη περιοχή Ασίας-Ειρηνικού.
Ομως στους συσχετισμούς ανάμεσα στο Πεκίνο και στην Ουάσιγκτον υπάρχει μια άγνωστη μεταβλητή, η Ρωσία, που είναι ευρασιατική δύναμη, μετρά δηλαδή στους γεωπολιτικούς συσχετισμούς της ευρύτερης περιοχής Ασίας-Ειρηνικού όσο μετρά και στην Ευρώπη. Σήμερα η Μόσχα συνεργάζεται με τις ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, ενώ ταυτόχρονα έχει παγιωθεί με επίκεντρο την Ουκρανία ένα ψυχροπολεμικό κλίμα στις σχέσεις της με τη Δύση. Εύλογα προκύπτει το ερώτημα πού θα ρίξει το βάρος της η Ρωσία και υπό ποιες προϋποθέσεις στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού.
Μια ματιά στον χάρτη φωτίζει την αραιοκατοικημένη Σιβηρία ως φυσικό χώρο εμπορικής, οικονομικής και στη συνέχεια γεωπολιτικής επιρροής του Πεκίνου, δηλαδή την κινεζική ισχύ ως απειλή για ζωτικά συμφέροντα της Ρωσίας. Την ίδια στιγμή, μόνο μια διμερής στρατηγική προσέγγιση Ρωσίας-Κίνας θα μπορούσε να επιβάλει στις ΗΠΑ μια ρεαλπολιτίκ σεβασμού ζωτικών συμφερόντων του Κρεμλίνου με τον ίδιο τρόπο που μετά το 1971-72 η προσέγγιση Νίξον - Μάο Τσε Τουνγκ επηρέασε σε βάρος της Σοβιετικής Ενωσης το διμερές ισοζύγιο με την Ουάσιγκτον. Με αλλά λόγια, το ερώτημα είναι πού υπάρχει μεγαλύτερη στρατηγική σημασία για τις ΗΠΑ, στην Ευρώπη ή στον Ειρηνικό, καθώς μια διμέτωπη μαξιμαλιστική πολιτική προβάλλει ως επιλογή απαγορευτικού κόστους, με μεγάλη πιθανότητα να οδηγήσει στην πρώτη μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου αντιαμερικανική συσπείρωση.
Γ.ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΟΣ