Ο "Κόλπος των Χοίρων του Erdogan"

Του Κώστα Ράπτη

Η κυρίαρχη ευρωπαϊκή στρατηγική για την διαχείριση της προσφυγικής κρίσης, όπως τουλάχιστον την εμπνεύστηκε η Γερμανία, στηρίζεται σε ένα παράδοξο: εξαρτά την επιτυχία της (για τη μείωση των "εισροών” και τον διαχωρισμό, κατά το δυνατόν, προσφύγων και μεταναστών) από την συνεργασία της Τουρκίας. Πρόκειται όμως ακριβώς για τη χώρα, η οποία αφενός έχει ενεργό ρόλο στην παρατεταμένη αιματοχυσία και λεηλασία της Συρίας και αφετέρου φέρεται εμπλεκόμενη στα δίκτυα διακίνησης και πάντως εμφανώς εκβιάζει πολιτικά την Ε.Ε. με όχημα το προσφυγικό ζήτημα. Με δεδομένο το πόσο πολλά έχει επενδύσει η Άγκυρα στην "αλλαγή καθεστώτος” στη Δαμασκό, δεν είναι παράδοξο που η "πληθυσμιακή αποψίλωση” (depopulation) της χώρας-στόχου, μόνο ως κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν αντιμετωπίσθηκε κατά την πρώτη τετραετία της σύρραξης. 

Άλλωστε η ίδια τακτική χρησιμοποιείται αυτή τη στιγμή και στις κουρδικές επαρχίες της νοτιοανατολικής Τουρκίας, όπου η αναζωπύρωση των εχθροπραξιών με το ΡΚΚ έχει προκαλέσει το μεγαλύτερο κύμα εσωτερικής μετανάστευσης των τελευταίων δεκαετιών, απομακρύνοντας από τις εστίες τους 200.000 ανθρώπους, ενώ οι τουρκικές αρχές ανακοίνωσαν ότι στις πόλεις όπου έχει επιβληθεί απαγόρευση κυκλοφορίας, λόγω στρατιωτικών επιχειρήσεων, η αναχώρηση των πολιτών θα είναι επιτρεπτή.

Το ότι επιτρέπεται στην Τουρκία να παίζει αυτόν τον ιδιόμορφο ρόλο δεν είναι άσχετο βέβαια από τις αντιφάσεις του ίδιου του Δυτικού στρατοπέδου στο οποίο εξακολουθεί πάντα να ανήκει. Έτσι, την ίδια ακριβώς στιγμή που γίνεται γνωστό ότι οι ομόφωνες πολιτικές αποφάσεις του ΝΑΤΟ για την ανάπτυξη ναυτικής δύναμης στο Αιγαίο, ακυρώνονται στο επιχειρησιακό πεδίο από την άρνηση της γείτονος να επιτρέψει την είσοδο των συμμαχικών σκαφών στα χωρικά της ύδατα, ο γνωστός από τις εμπρηστικές δηλώσεις του για την ουκρανική κρίση ανώτατος στρατιωτικός διοικητής του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη (SACEUR), πτέραρχος Philip M. Breedlove δηλώνει ούτε λίγο ούτε πολύ, ενώπιον της επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων της αμερικανικής Γερουσίας ότι "από κοινού, η Ρωσία και το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ χρησιμοποιούν εσκεμμένα τη μετανάστευση ως ένα όπλο για να προσπαθήσουν να κατακλύσουν τις ευρωπαϊκές δομές”.

Πρόκειται για την επέκταση, στο πεδίο της προσφυγικής κρίσης, του ίδιου παραδόξου που χαρακτηρίζει την κυρίαρχη στον δημόσιο λόγο της Δύσης πλάνη για τον σπαραγμό της Συρίας: ότι δηλ. υπάρχει κάποια "διεθνής αντιτρομοκρατική συμμαχία”, που να περιλαμβάνει μάλιστα και την Τουρκία, και ότι μεταξύ των εμπολέμων στη χώρα του Bashar al-Assad περιλαμβάνεται και κάποια "μετριοπαθής” ένοπλη αντιπολίτευση. (Κατά την εκτίμηση των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών, το 95% των ανταρτών δεν είναι καν Σύροι).

Η διακριτική ασυλία που (χάριν του κοινού στόχου της "αλλαγής καθεστώτος”) παρείχαν όλο το προηγούμενο διάστημα οι Δυτικοί σύμμαχοί της στην Τουρκία, για αυτό το διπλό παιχνίδι με τον τζιχαντισμό, καλλιέργησαν στους ιθύνοντες της γείτονος μιαν αίσθηση ακαταδίωκτου. Που όμως μετατράπηκε σε "ύβριν” όταν οι επιπτώσεις της ρωσικής στρατιωτικής εμπλοκής, τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και, κυρίως, σε αυτό της διπλωματίας δημιούργησαν στην πανικόβλητη πλέον Άγκυρα την αίσθηση ότι μπορεί και να εκβιάσει τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ.

Αντί για μία φίλια σουνιτική κυβέρνηση στη Δαμασκό, η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα δεύτερο αυτονομημένο Κουρδιστάν στα νότια σύνορά της, που συγκεντρώνει μάλιστα τη στήριξη όχι μόνο της Μόσχας, αλλά και της Ουάσιγκτον, η οποία έχει ξεκαθαρίσει ότι η καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους αποτελεί πρώτιστη προτεραιότητά της.

Η κατάρριψη του ρωσικού Suhoi-24 τον Νοέμβριο και πιο πρόσφατα οι βολές τουρκικού πυροβολικού εναντίον κουρδοκρατούμενων περιοχών της Συρίας, παράλληλα με την καταγγελία των ΗΠΑ από τον Tayyip Erdoğan για την άρνησή τους να αποκηρύξουν και απομονώσουν την κουρδική οργάνωση PYD, αποτελούν τις πιο γνωστές προσπάθειες της Άγκυρας να σύρει τον μεγάλο της σύμμαχο, ακόμη και σε μία στρατιωτική αντιπαράθεση που δεν έχει προσχεδιάσει.

Η Ουάσιγκτον δεν άλλαξε στάση ούτε μετά την τηλεφωνική επικοινωνία Obama-Erdoğan. Αντιθέτως κατέστη συνανάδοχος με τη Ρωσία του σχεδίου κατάπαυσης του πυρός που ισχύει από το Σάββατο.

Όμως, η Τουρκία ανέβασε τον πήχυ των προκλήσεων – και η Ουάσιγκτον την ένταση της απάντησής της επίσης.

Σύμφωνα με όσα ανέφερε το αντιπολιτευόμενο Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και μετέδωσαν το Reuters και το Sky News, το περασμένο Σάββατο, ημέρα έναρξης της κατάπαυσης του πυρός, εκατοντάδες τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους εξαπέλυσαν από δύο μεριές επίθεση εναντίον της κουρδικής πόλης της Συρίας Tel Abyad, στα σύνορα με την Τουρκία. Πρόκειται για την πόλη, της οποίας η κατάληψη από τις δυνάμεις του PYD τον περασμένο Ιούνιο εξασφάλισε την ενοποίηση των δύο από τα τρία αυτόνομα "καντόνια” της βόρειας Συρίας.

Το γεγονός ότι οι τζιχαντιστές εξαπέλυσαν την επίθεση κατά του Tel Abyad από το έδαφος της Τουρκίας (σε σημείο μάλιστα που απέχει περίπου 100 χιλιόμετρα από το κοντινότερο σημείο επαφής της τουρκικής επικράτειας με το "Χαλιφάτο”) υποδηλώνει πολλά για την συνενοχή του τουρκικού κράτους σε αυτή την επιχείρηση. Πόσω μάλλον αν γίνει δεκτός ο ισχυρισμός της Ρωσίας ότι οι επιτιθέμενοι τζιχαντιστές είχαν και κάλυψη τουρκικού πυροβολικού.

Οι αρεσκόμενοι στις ιστορικές αναλογίες δεν δίστασαν να μιλήσουν για "Κόλπο των Χοίρων του Erdoğan” - ενθυμούμενοι την ατυχήσασα εισβολή Κουβανών αντικαθεστωτικών στο νησί του Fidel Castro που είχε διοργανώσει η CIA.
Η εξέλιξη δεν αφήνει αμφιβολίες: οι εισβολείς βρέθηκαν στο στόχαστρο των αεροπορικών δυνάμεων του υπό τις ΗΠΑ διεθνούς συνασπισμούς, με τελικό απολογισμό τουλάχιστον 45 τζιχαντιστές νεκρούς. Εντέλει οι επιτόπιες κουρδικές δυνάμεις διατήρησαν τον έλεγχο, με την απώλεια 25 μαχητών.

Ότι τα αμερικανικά αεροσκάφη πιθανότατα απογειώθηκαν από τη βάση του Incirlik, δηλ. από την τουρκική επικράτεια που χρησιμοποίησαν ως ορμητήριο οι τζιχαντιστές, απλώς υπογραμμίζει τον σουρρεαλιστικό χαρακτήρα της όλης υπόθεσης.

Όπως άλλωστε και το ότι την Δευτέρα η Τουρκία, έχοντας λάβει το μήνυμα, ανακοίνωσε ότι πραγματοποίησε βολές πυροβολικού εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, κερδίζοντας τα συγχαρητήρια των Αμερικανών...