25 Σεπτεμβρίου 2014

Εντάσεις στα τουρκικά σύνορα


Του Marc Pierini Από τις 16 Σεπτεμβρίου, οι εντάσεις έχουν αυξηθεί κατά μήκος τω συνόρων της Τουρκίας με την περιοχή γύρω από το Ayn al-Arab, μια πόλη που κατοικείται από Κούρδους της Συρίας. Το έναυσμα ήταν μια μαζική επίθεση μαχητών του Ισλαμικού Κράτους, εξοπλισμένων με βαρύ πυροβολική, εναντίον της πόλης, που είναι γνωστή στα κουρδικά ως Kobane.Τρεις ημέρες αργότερα, οι Κούρδοι της Συρίας άρχισαν να εγκαταλείπουν τα σύνορα, κάνοντας λόγο για σφαγές στα χωριά γύρω από το Ayn al-Arab. Αφού αρχικά κράτησαν τα σύνορα κλειστά, οι τουρκικές αρχές τα άνοιξαν το πρωί της 20ης Σεπτεμβρίου, και περίπου 130.000 πρόσφυγες μπήκαν στην Τουρκία σε λιγότερο από 48 ώρες, αριθμός-ρεκόρ από την έναρξη της συριακής επανάστασης τον Μάρτιο του 2011.


Η κατάσταση έγινε ακόμη πιο περίπλοκη όταν το Ισλαμικό Κράτος απελευθέρωσε  46 Τούρκους όμηρους και τους έφερε στην συριακή πόλη Tell Abyad, στα σύνορα. Σε συνέντευξη Τύπου στις 21 Σεπτεμβρίου προτού φύγει για τη γενική συνέλευση του ΟΗΕ, ο Τούρκος πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan ανακοίνωσε ότι η απελευθέρωση των ομήρων ήταν βασισμένη σε ένα «πολιτικό, διπλωματικό παζάρι» με τους τζιχαντιστές.

Στο μεταξύ, οι Κούρδοι της Τουρκίας, έχοντας ακούσει για την επίθεση, άρχισαν να συρρέουν στα σύνορα με τη Συρία για να ενταχθούν στις Kurdish People’s Protection Units, ένα σύριο-κουρδικό αμυντικό σώμα που πολεμά το Ισλαμικό Κράτος. Αυτό οδήγησε την Τουρκία να κλείσει τα σύνορα ξανά στις 21 Σεπτεμβρίου. Τα Ηνωμένα Έθνη προέβλεψαν ότι εκατοντάδες χιλιάδων επιπλέον Σύριων προσφύγων είναι πιθανό να βρίσκονται καθ’ οδόν προς την Τουρκία.

Εν ολίγοις, είναι χάος η κατάσταση στα τουρκικά σύνορα. Αυτή η χαοτική κατάσταση εγείρει τρία επείγοντα ερωτήματα.

Πρώτον, η Τουρκία αντιμετωπίζει το Ισλαμικό Κράτος ως μια τρομοκρατική οργάνωση ή ως έναν διπλωματικό συνομιλητή; Αν και οι τουρκικές αρχές είναι απίθανο να αποκαλύψουν πολλά, οι σύμμαχοι της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ είναι πρόθυμοι να μάθουν τι σημαίνει το «πολιτικό, διπλωματικό παζάρι» της Άγκυρας με τους Ισλαμιστές.

Ορισμένες πηγές έχουν αναφέρει ότι αρκετοί κρατούμενοι του Ισλαμικού Κράτους στην Τουρκία, απελευθερώθηκαν στο ίδιο πέρασμα των συνόρων όπου αφέθηκαν ελεύθεροι οι 46 Τούρκοι όμηροι. Αν και δεν είναι ασυνήθιστο στην περιοχή, η ανταλλαγή ομήρων-κρατουμένων δεν έχουν την τάση να βρίσκονται υπό «διπλωματική» επιχείρηση, ιδιαίτερα από τη στιγμή που το Ισλαμικό Κράτος, παρά το όνομά του, δεν είναι κράτος.

Το δεύτερο ερώτημα είναι: Μπορεί η Τουρκία και ο προσφάτως σχηματισθέν συνασπισμός των συμμάχων εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, να αγνοήσουν μια μαζική εθνοκάθαρση στα σύνορα μιας χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ, σχεδόν μπροστά στα μάτια των Τούρκων στρατιωτών; Εάν η Άγκυρα και οι άλλοι αποφασίσουν να δράσουν, αυτό εγείρει δύο περαιτέρω ερωτήματα: εάν η Τουρκία θα είναι πρόθυμη να εμπλακεί με στρατό εναντίον του Ισλαμικού Κράτος και εάν η Άγκυρα θα επιτρέψει στον συνασπισμό κατά του Ισλαμικού Κράτος να διεξάγει στρατιωτικές επιχειρήσεις από τουρκικό έδαφος.

Με βάση την προηγούμενη εμπειρία, η Τουρκία είναι απίθανο να παρατάξει δικούς της στρατιώτες. Και δεδομένης της εξαιρετικής γεωγραφικής εγγύτητας των δραστηριοτήτων του Ισλαμικού Κράτους με το τουρκικό έδαφος, είναι αμφίβολο ότι θα έχουν καμία πραγματική αποτελεσματικότητα μόνο βομβαρδισμοί από αέρος. Στις δηλώσεις του στις 21 Σεπτεμβρίου ο πρόεδρος Erdogan άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για συζητήσεις σχετικά με αυτά τα θέματα, αν και σε γενικές γραμμές.

Το τρίτο ερώτημα είναι ακόμη πιο περίπλοκο: Πώς θα αντιμετωπίσει η Τουρκία την ανθρωπιστική κρίση που προκαλείται από τους Ισλαμιστές; Η μορφή των πολεμικών επιχειρήσεων που διεξάγονται από το Ισλαμικό Κράτος στην πόλη Ayn al-Arab (αλλά επίσης και σε άλλες συνοριακές πόλεις όπως η Azaz και η Bab al-Hawa), αυξάνει σημαντικά τις ανθρωπιστικές ανάγκες στα σύνορα Συρίας-Τουρκίας και στην Τουρκία. Την ίδια στιγμή, υπάρχει μια μεγαλύτερη απειλή ασφάλειας εναντίον της ίδιας της Τουρκίας, χωρίς να υπολογίζουμε τις συνέπειες για τους Κούρδους της Συρίας όταν λαμβάνουν χώρα επιθέσεις στους Σύριους ομολόγους τους.

Η απειλή στα σύνορα δεν έρχεται απευθείας από το Ισλαμικό Κράτος ως οργάνωση, η οποία δύσκολα θα διακινδυνεύσει μια μετωπική επίθεση σε μια χώρα του ΝΑΤΟ, αλλά και από μεμονωμένους πράκτορες που ταξιδεύουν από τη Συρία και την Τουρκία στη Δυτική Ευρώπη. Αυτό τώρα έχει γίνει ένας διακριτός κίνδυνος, και το χάος ως εκ τούτου δεν είναι απλώς ένα διμερές ζήτημα μεταξύ της Τουρκίας και του Ισλαμικού Κράτους. Αντιθέτως, οι ευρωπαϊκές χώρες και οι ΗΠΑ εμπλέκονται καθώς αναλαμβάνουν δύο βασικές ευθύνες: να διασφαλίσουν ότι δεν θα εισέρχονται πλέον τζιχαντιστές στη Συρία ή να προσπαθούν να μπουν στην Τουρκία και τη Δυτική Ευρώπη. Και να βοηθούν την Τουρκία στις ανθρωπιστικές τους προσπάθειες.

Η Άγκυρα έχει κάνει ήδη εντυπωσιακή πρόοδο από την έναρξη της συριακής επανάστασης στην αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει. Αλλά μέχρι στιγμής, η κλίση της Τουρκίας ήταν να προσπαθεί να ανταπεξέλθει με τέτοια ζητήματα μόνη της. Δεδομένων των τωρινών παραμέτρων, αυτή η προσέγγιση δεν είναι πλέον βιώσιμη. Και αυτό όχι μόνο εξαιτίας του ανθρωπιστικού φορτίου. Αλλά επίσης διότι η ασφάλεια της ΕΕ και των ΗΠΑ –εκτός από αυτή της Τουρκίας- διακυβεύεται γύρω από τις τουρκικές πόλεις στο Νότο, Ceylanpinar, Akcakale, Suruc, Karkamis, Oncupinar και Cilvegozu.

Πώς θα χειριστεί η Τουρκία τα νόμιμα αιτήματα για συνεργασία από τις ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ και εάν η Άγκυρα θα αποδεχθεί την προσφορά τους για ανθρωπιστική στήριξη και αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, είναι τώρα τα πραγματικά ζητήματα. Όποιο «πολιτικό, διπλωματικό παζάρι» και να έγινε μεταξύ της Τουρκίας και του Ισλαμικού Κράτους τις τελευταίες ημέρες, η πιεστική πρόκληση της Τουρκίας είναι να δείξει πραγματική, απρόσκοπτη συνεργασία με τους δυτικούς της συμμάχους.


Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.carnegieeurope.eu/strategiceurope/?fa=56694

Πηγή:www.capital.gr