Συνταγή για επανάσταση: Τα κοινά Ουκρανίας, Τουρκίας, Συρίας, Βοσνίας Οι ομοιότητες των εξεγέρσεων του 2013 - 2014

Η ιστορία έχει δείξει ότι κάθε επανάσταση είναι διαφορετική.Ταυτόχρονα, όμως, είναι σαφές ότι στον σύγχρονο, διασυνδεδεμένο κόσμο, οι εξεγέρσεις του 2013-14 έχουν ομοιότητες. Τουρκία, Ουκρανία, Ταϊλάνδη, Βενεζουέλα και Βοσνία - Ερζεγοβίνη είναι όλες δημοκρατίες μεσαίου εισοδήματος με εκλεγμένους ηγέτες που πολιορκούνται από θυμωμένος ανθρώπους για την κακοδιοίκηση, την διαφθορά και την κατάσταση της οικονομίας. Αυτές τις ημέρες δεν είναι πλέον μόνο οι δικτάτορες, που έχουν κάτι να φοβηθούν από το πλήθος.Η πεποίθηση ότι η βίαιη επαναστατική αλλαγή είναι διακρατική, ακόμη και παγκόσμια στη φύση της, και ενιαία σε προέλευση και φιλοδοξία, είναι σαγηνευτική, επίμονη, και ιστορικά παράλογη. Οι πρόγονοί της συγκαταλέγονται στη χαμένη εποχή του Μαρξ και του Λένιν, όταν οι «εργάτες όλου του κόσμου» ευαγγελίζονταν την δικτατορία του προλεταριάτου.

Σύμφωνα με αυτή την ενδιαφέρουσα αλλά μάλλον παραπλανητική ερμηνεία, οι εξεγέρσεις που συγκλόνισαν τον αραβικό κόσμο, αρχής γενομένης από την Τυνησία το 2010, αρχικά εξετάστηκαν από κοινού υπό την αισιόδοξη ετικέτα της Αραβικής Ανοιξης. Αυτή η φράση δεν ακούγεται συχνά σήμερα.

Η υποτιθέμενη παναραβική μάχη για την ελευθερία και την δημοκρατία, όπως την ερμήνευσαν οι ευσεβείς πόθοι των Δυτικών, μεταλλάχθηκε σε μια σειρά από ξεχωριστές συγκρούσεις: ένα βίαιο πραξικόπημα και αντιπραξικόπημα στην Αίγυπτο, εθνικό κατακερματισμό στη Λιβύη, σκληρή καταστολή στο Μπαχρέιν, και έναν καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο στη Συρία.

Στις εξεγέρσεις που γίνονται σε δημοκρατίες, οι διαφορές είναι εξίσου διδακτικές. Η εξέγερση της Ουκρανίας έχει αρχίσει να γίνεται μια σύγκρουση εθνικιστικής Δύσης εναντίον ρωσικής Ανατολής.

Στην Τουρκία, ο πρωταρχικός στόχος της οργής των διαδηλωτών στο πάρκο Γκεζί ήταν ένας άνθρωπος, ο πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Τον κατηγόρησαν για την «τυραννία της πλειοψηφίας», την συντριβή της ελευθερίας του λόγου, την λογοκρισία στα ΜΜΕ, και την φυλάκιση πολιτικών αντιπάλων.

Ο Ερντογάν εμφανίστηκε σαν μια πιο λάϊτ εκδοχή του Βίκτορ Γιανουκόβιτς της Ουκρανίας - δεν έχει δώσει μέχρι στιγμής εντολή στα ΜΑΤ να σκοτώσουν διαδηλωτές. Μπορεί να πει κανείς ότι είναι το ευρω-ασιατικό ισοδύναμο του Νικολάς Μαντούρο της Βενεζουέλας, ο οποίος κατηγορείται επίσης για καταπάτηση πολιτικών ελευθεριών.

Οπως και στην Ταϊλάνδη, οι πιο εξοργισμένοι αντίπαλοι του Μαντούρο προέρχονται από την μεσαία τάξη, και καταφέρονται εναντίον της λεγόμενης Μπολιβαριανής σοσιαλιστικής επανάστασης του μέντορά του, του αείμνηστου Ούγκο Τσάβες.

Ενας άλλος κοινός παρονομαστής μπορεί να είναι η ιδιόμορφη θέση που καταλαμβάνουν οι χώρες αυτές στον κατάλογο των εθνών σύμφωνα με τον πλούτο.

Η Βενεζουέλα είχε κατά κεφαλήν ΑΕΠ 13.480 δολάρια το 2012, και βρισκόταν στην 73η θέση στη λίστα του ΔΝΤ. Η Τουρκία ήταν 68η με 14.812 δολάρια. Η Ταϊλάνδη ήταν 92η, η Ουκρανία 106η. Αν και δεν είναι ακριβώς πλούσια, η ανερχόμενη μεσαία τάξη, μπορεί να αντέξει οικονομικά την πολυτέλεια της διαμαρτυρίας. Οι προηγούμενες γενιές σε αυτές τις χώρες δεν μπορούσαν.

Κακοδιαχείριση της οικονομίας, διεφθαρμένες ιδιωτικοποιήσεις, υψηλή ανεργία των νέων, και κλίκες στις κυρίαρχες ελίτ ήταν πίσω από την πρόσφατη, αιφνίδια έκρηξη της βίαιης διαμαρτυρίας στη Βοσνία.

Περισσότερες από το 80% των ιδιωτικοποιήσεων έχουν αποτύχει εκεί. Πολλοί μεγιστάνες σάρωσαν αυτές τις επιχειρήσεις, τις λεηλάτησαν, τις κήρυξαν σε πτώχευση, και άφησαν χιλιάδες ανθρώπους χωρίς δουλειά ή με ελάχιστη αμοιβή. Εξ ου η οργή στους δρόμους.

Αναποτελεσματικοί, υπανάπτυκτοι ή ανύπαρκτοι θεσμοί, κακή  διακυβέρνηση, επιδείνωση των οικονομικών επιδόσεων, έλλειψη κοινωνικής συνοχής, αποξένωση των νεότερων γενεών, εθνοτικές και εθνικιστικές εντάσεις, και έλλειψη εμπιστοσύνης στις δημοκρατικές διαδικασίες - αυτά είναι οι κοινοί παράγοντες που πυροδότησαν τις εξεγέρσεις.
http://www.tovima.gr/