Όμως οι τίτλοι των σχετικών
δημοσιευμάτων του τουρκικού Τύπου προτιμούν να αναδείξουν μιαν άλλη
πτυχή της φυσιογνωμίας του Yıldırım. "Νέος πρόεδρος του ΑΚΡ ο άνθρωπος
των μεγάλων έργων” επισημαίνεται με παραπλήσιες διατυπώσεις – και είναι
αυτό αποκαλυπτικό των διαδρομών μέσα από τις οποίες συγκροτήθηκε η
πυραμίδα της εξουσίας επί των ημερών του Erdoğan.
Νομιμόφρονες υποψήφιους πρωθυπουργούς ο
Τούρκος πρόεδρος μπορούσε να βρει πολλούς – άλλωστε από τα 50 μέλη του
εκτελεστικού οργάνου του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ήταν 47 όσα
ανακοίνωσαν επιστολικά στον Davutoğlu ότι του στερούν το δικαίωμα να
διορίζει τους επικεφαλής των νομαρχιακών κομματικών οργανώσεων – ωθώντας
τον έτσι στην παραίτηση.
Όμως ο Yıldırım έχει το πλεονέκτημα να προσωποποιεί το "αναπυξιακό όραμα” του Erdoğan για την Τουρκία, αλλά και ένα από τα μυστικά της παντοδυναμίας του.
Γεννημένος πριν από 60 χρόνια στο
Ερζίντζαν της ανατολικής Τουρκίας, ο Yıldırım σπούδασε ναυπηγός,
εργάσθηκε το 1978-1993 στην κρατική ναυπηγική εταιρεία και το 1994, επί
δημαρχίας Erdoğan ανέλαβε τον δημοτικό οργανισμό μέσων μαζικής μεταφοράς
της Κωνσταντινούπολης. Εξελέγη βουλευτής το 2002, τη χρονιά που ήρθε
στα πράγματα το ΑΚΡ, σαρώνοντας εν μέσω οικονομικής κρίσης το
προηγούμενο πολιτικό σκηνικό, και ανέλαβε το υπουργείο Μεταφορών.
Παρέμεινε στο υπουργείο και στην Εθνοσυνέλευση σχεδόν αδιαλείπτως έκτοτε
– με την εξαίρεση της περιόδου μεταξύ των εκλογών Ιουνίου και Νοεμβρίου
του 2015, λόγω της καταστατικής πρόβλεψης που απαγόρευε στα στελέχη του
ΑΚΡ περισσότερες από τρεις συνεχόμενες βουλευτικές θητείες. Η διάταξη
αυτή χρησιμοποιήθηκε για την περιθωριοποίηση της ιδρυτικής γενιάς του
κόμματος και καταργήθηκε όταν πλέον είχε επιτελέσει τον σκοπό της. Αλλά
ακόμη και στο πεντάμηνο που έλειψε από την Εθνοσυνέλευση και το
υπουργείο ο Yıldırım εθήτευσε παρά τω Erdoğan ως προεδρικός σύμβουλος.
Η ανάδειξη του Yıldırım σε πρόεδρο του
ΑΚΡ και άνευ απροόπτου (εκτός και αν το κομματικό συνέδριο
προσανατολισθεί σε λύση "διαρχίας”) σε πρωθυπουργό, μπορεί να θεωρηθεί
και αποκατάσταση μίας αδικίας – αν και η πρωθυπουργία υπό τον Erdoğan
αποτελεί ένα αξίωμα άχαραο και υπό εξαφάνιση. Πάντως, ήδη το 2014, όταν
τέθηκε για πρώτη ζήτημα διαδοχής, ο Yıldırım αποτελούσε την πρόταση της
κεντρικής επιτροπής του ΑΚΡ – ωστόσο ο Erdoğan προτίμησε τον Davutoğlu.
Στο έως τώρα υπουργικό χαρτοφυλάκιο του
Yıldırım περιλαμβανόταν και η ναυτιλία, δραστηριότητα στην οποία έχουν
στραφεί τόσο ο υιός Erdoğan, Bilal, όσο και ο γαμπρός του προέδρου (και
πλέον υπουργός) Berat Albayrak.
Ακόμη περισσότερο: ο Yıldırım ήταν ο
καθ' ύλην αρμόδιος για τα φαραωνικά κατασκευαστικά έργα πέριξ της
Κωνσταντινούπολης (τον τρίτο αεροδρόμιο της πόλης, την τρίτη γέφυρα του
Βοσπόρου, το κανάλι που θα ελαφρύνει τα Στενά από τον όγκο των θαλάσσιων
μεταφορών, το θηριώδες τζαμί της ασιατικής ακτής που θα επισκιάσει την
Αγία Σοφία κ.ο.κ.) τα οποία αποτελούν την "υπογραφή” του Erdoğan στην
"νέα Τουρκία” που θέλει να έχει οικοδομήσει (κυριολεκτικά και
μεταφορικά) μέχρι την εκατοστή επέτειο ίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας
το 2023.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την ημέρα που ο
Davutoğlu ανακοίνωσε ότι δεν θα θέσει υποψηφιότητα στο έκτακτο
κομματικό συνέδριο, ο Erdoğan επιθεωρούσε από ελικοπτέρου την πρόοδο των
έργων κατασκευής του γιγαντιαίου τρίτου αεροδρομίου της
Κωνσταντινούπολης. Φαίνεται πως ανάμεσα στα πολλά σημεία τριβής μεταξύ
του προέδρου και του μέχρι τώρα πρωθυπουργού, η επιδίωξη του Davutoğlu
να περιορίσει την δημόσια εγγύηση κατά 100% των μεγάλων έργων ήταν η
"σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι”...
Οι διαδηλώσεις που ξέσπασαν το 2013 με
αφορμή τα σχέδια καταστροφής του Πάρκου Γκεζί έχουν αναδείξει επαρκώς το
περιβαλλοντικό κόστος (και τη δυσφορία σημαντικού μέρους της κοινωνίας)
από την κατασκευαστική φρενίτιδα. Αξίζει, ωστόσο, να προσεχθούν
περισσότερο οι συμμαχίες και οι νέες ιεραρχίες που η φρενίτιδα αυτή έχει
συμπήξει.
Λ.χ., ο Κρατικός Οργανισμός Οικισμού
(TOKİ ), που έχει αποκληθεί "το όργανο του Erdoğan επί της Γης”,
υπάγεται απευθείας στον πρωθυπουργό και δεν υπόκειται σε εξωτερικό
έλεγχο. Με εικοσαετή προϋπολογισμό 400 δισ. δολαρίων, έχτισε σε μία
δεκαετία πάνω από ένα εκατομμύριο σπίτια, χορήγησε χιλιάδες αναθέσεις σε
υπεργολάβους της επιλογής του, αξιοποίησε κρατικές εκτάσεις και
πρωταγωνίστησε στις αλλαγές χρήσης γης, ακόμα και προστατευόμενων
περιοχών. Κατέχει εκτάσεις 118 εκατ. τ.μ. και η αξία των ακινήτων του
υπολογίζεται στα 7 δισ. δολάρια.
Το όραμα της δημιουργίας μιας νέας
μικροαστικής τάξης ιδιοκτητών ακινήτων πάντως υλοποιήθηκε κατά... το
σκέλος που αφορά τη δημιουργία νέων επιχειρηματικών τζακιών. Οι
εταιρείες που αναλαμβάνουν υπεργολαβίες για λογαριασμό του TOKİ έχουν
στην πλειοψηφία τους ιδρυθεί την τελευταία δεκαετία. Άλλωστε ο αριθμός
νέων εισαγωγών στον Κατάλογο των 500 Κορυφαίων Επιχειρήσεων του
Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Κωνσταντινουπόλεως υπήρξε κατά μέσο όρο
διπλάσιος την περίοδο 2003-2012 απ' ότι την περίοδο 1993-2002.
Δεν είναι τυχαίο, ότι η νέα
κατασκευαστική ελίτ, με καταγωγή συνήθως από την βόρεια ή ανατολική
"βαθιά Τουρκία” έχει δυσανάλογα μεγάλη παρουσία και σε θέσεις τοπικών
αιρετών αρχόντων. Και διακρίνεται βέβαια για την ιδιόμορφη ισλαμική της
ευσέβεια, όπως ο Yıldırım, ο οποίος έχει φωτογραφηθεί να δειπνεί με
παρέα ανδρών, ενώ η (μαντηλοφορούσα) σύζυγος και μητέρα των τριών
παιδιών του έτρωγε μόνη της σε διπλανό τραπέζι...http://www.capital.gr/story/3127159-ΚΩΣΤΑ ΡΑΠΤΗ
