25 Φεβρουαρίου 2016

Η Τουρκική Εξωτερική Πολιτική στην Ερντογάν Εποχή

Ούκ ολίγες φορές η καχεκτική ελληνική πολιτική σκέψη προσέτρεξε στο βάθος της πολιτικής σκέψης Αχμέτ Νταβούτογλου για να βρει τα κατάλληλα εργαλεία προκειμένου να αναλύσει την τουρκική εξωτερική πολιτική, Το λυπηρό είναι πως αν είχε εντρυφήσει στο έργο Γιάννου Κρανιδιώτη θα είχε εντοπίσει την κομβικής σημασίας παράμετρο, για την άσκηση σοβαρής εξωτερικής πολιτικής από ένα κράτος, την επίτευξη του μέγιστου της εθνικής συνοχής, του βέλτιστου της κοινωνικής συναίνεσης δηλ. ή αλλιώς το Τρίπτυχο Ισχυρό Έθνος-Αξιόπιστο κράτος-Εθνική Στρατηγική.Μια παράμετρο που θα της επέτρεπε  να ξεδιαλύνει πολύ νωρίτερα την τουρκική στρατηγική.


 Το Εθνικό όραμα της Τουρκίας ως έχει ξετυλιχθεί από το 2003 από τον Ταγίπ Ερντογάν είναι το όραμα μιας Μεγάλης Τουρκίας,  με σύνορα πέραν της τουρκικής επικράτειας, με ζωτικό χώρο στα όρια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας , μιας Τουρκίας ηγέτιδας δύναμης του μουσουλμανικού –αραβικού κόσμου, και προστάτης των απανταχού Σουνιτών

 Περνάμε λοιπόν από μια φιλοδυτική εξωτερική πολιτική μονοδιάστατη, αμυντική, επιφυλακτική σε μια εξωτερική πολιτική πολιτική , πολυδιάστατη , ενεργητική, επιθετική, αντιδυτική βασισμένη στην πρόβλεψη πως η Τουρκία θα είναι ο απόλυτος κυρίαρχος στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και παράλληλα λόγω της ιδιότητας της αυτής, θα μπορούσε να αναδιατάξει τα πράγματα και να αλλάξει την καθεστηκυία τάξη στην περιοχή, σύμφωνα με τη θέλησή της. Μοχλοί στην προσπάθεια της αυτή υπήρξαν το κίνημα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, η Χαμάς, οι Σύριοι αντικαθεστωτικοί και το Ισλαμικό Κράτος Στήριγμα της η Τουρκική οικονομία , μια ταχύτατη αναπτυσσόμενη οικονομία , βασιζόμενη κύρια σε ξένα επενδυτικά κεφάλαια (ισλαμικά κεφαλαία άγνωστης ταυτότητας με προέλευση τις Μοναρχίες του Κόλπου.)

 Οι επιλογές αυτές εκ προοιμίου την έφεραν απέναντι σε Αίγυπτο, Ισραήλ, Συρία,Ιράκ,Ιράν σε περιφερειακό επίπεδο, αλλά και των συμμάχων τους σε διεθνές επίπεδο (βλ.Ρωσία) των οποίων τα συμφέροντα/σχεδιασμούς έθιγε η τουρκική επεκτατικότητα . Σε δεύτερο χρόνο ο εναγκαλισμός του ισλαμικού ριζοσπαστισμού από την τουρκική διπλωματία ,και η προσπάθεια μεγαλύτερης διείσδυσης και σε κεντρική Ασία και Καύκασο, αύξησε την Ρωσική αλλά και την Κινεζική εχθρότητα Σε αυτά πρέπει να προστεθεί και η παρανοϊκή συμπεριφορά που επέδειξε ο Ταγίπ Ερντογάν ,του οποίου η Αλαζονεία και ο Μεγαλοϊδεατισμός του  υπερβαίνοντας κάθε όριο, δεν του επέτρεψε να δει την πραγματικότητα, οδηγώντας ακόμα και παραδοσιακούς συμμάχους τους ως οι ΗΠΑ,  να άρουν την εμπιστοσύνη τους προς αυτόν.

 Κατέρρευσε λοιπόν εν τη γενέσει του και ο πυλώνας της τουρκικής στρατηγικής, «μηδενικά προβλήματα» και μετεξελίχθηκε σε “μηδενικοί φίλοι πολλαπλές περιπλοκές”, κάτι που σταδιακά αύξησε την αποξένωση της  Τουρκίας , η οποία σήμερα έχει λάβει πιά καθολικό χαρακτήρα . Η Ιστορία της Μέσης Ανατολής έχει καταδείξει πως χωρίς ισχυρό πλέγμα συμμαχιών,η όποια πολιτική επέκτασης συνιστά αυτοκτονική πράξη, εδικά όταν αυτή κινείται πλησίον του σχίσματος Σουνιτών-Σιιτών καθώς ανά πάσα στιγμή δύναται να απελευθερώσει ανεξέλεγκτες καταστάσεις.

Παράλληλα η Τουρκική διπλωματία υποτίμησε βλακωδώς και τον Κουρδικό παράγοντα καθώς και τις δυνατότητες που προσέφερε το Κουρδικό ζήτημα σε μια σειρά χωρών, όπως ΗΠΑ-Ρωσία να παρέμβουν στον χώρο της Μέσης Ανατολής  διαμορφώνοντας νέους συσχετισμούς, υπερκεράζοντας την καχεκτικότητα που παρήγαγαν πολιτικές του χτές.

 Με την πορεία λοιπόν που έχουν λάβει οι εξελίξεις διαφαίνεται πλέον πως η προβληματική ισορροπία του παρήγαγε η ιμπεριαλιστική συμφωνία Sykes–Picot και η συνθήκη της Λωζάννης αποκαθίσταται . Την ώρα λοιπόν που η τουρκική διπλωματία πάσχιζε για μια πιο βελτιωμένη έκδοση της συνθήκης της Λωζάννης, βρίσκεται ενώπιον της πιο βελτιωμένης συνθήκης των Σεβρών άγνωστης διάστασης-ιδιαίτερα προβληματικής για την Αγκυρα. και τους σχεδιασμούς αυτής, καθώς είναι βέβαιο πως Αιγαίο και Νοτιοανατολική Μεσόγειος θα επηρεαστούν ως ζώνες . Τούτο προκαλεί με την σειρά του, μια σωρεία αλυσιδωτών αναταράξεων-ανακατατάξεων στο τουρκικό γίγνεσθαι.

 Ζώντας τον δικό του μύθο ο Ταγίπ Ερντογάν κινείται μεταξύ του προναζιστή Μουσταφά Κεμάλ, του ναζιστή Αδόλφου Χίτλερ,στα χνάρια των στυγνών δικτατόρων σε αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο, κάτι που με την σειρά του προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας σε όλα τα επίπεδα της.  Αντιδράσεις οι οποίες, όσο οι δραματικές εξελίξεις επιτείνουν την στρατηγική ήττα της Τουρκίας ,θα λαμβάνουν ολοένα και πιο σκληρό χαρακτήρα  Το καθεστώς Ταγίπ Ερντογάν είναι βέβαιο πως δεν θα μπορέσει να τις απορροφήσει Οι πολιτικές ζυμώσεις που λαμβάνουν χώρα σήμερα εντός τουρκικής επικράτειας έχουν ως ορίζοντα την μετά Ερντογάν εποχή, οι κοινωνικές ανισότητες, οι εθνοτικές-θρησκευτικές συγκρούσεις οι οποίες και θα ενταθούν υπο το φάσμα των νέων εξελίξεων  θολώνουν την εικόνα που ο Τούρκος πολιτικός είχε οραματιστεί για το 2023, έτος κατά τοοποίο η Τουρκία θα γιορτάσει 100 χρόνια από την ίδρυσή της