Της Χριστίνας Πάντζου
Η απόφαση του Κοινοβουλίου της Βολιβίας να νομιμοποιήσει υπό όρους την παιδική εργασία από την ηλικία των δέκα ετών, έχει φέρει στο προσκήνιο μια παλιά διαμάχη ανάμεσα σε αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες κοινωνίες για τα οικουμενικά δικαιώματα. Διεθνείς οργανισμοί εκφράζουν την ανησυχία τους για «μέτρα που υπονομεύουν την παιδική ηλικία», ενώ η κυβέρνηση και τα ίδια τα συνδικάτα των εργαζόμενων παιδιών μιλούν για de facto πραγματικότητες, που απαιτούν ρεαλιστικές βραχυπρόθεσμες λύσεις.
Ο νέος κώδικας προστασίας παιδιών και εφήβων, που ψηφίστηκε από το Κοινοβούλιο και αναμένεται να υπογραφεί τις επόμενες ημέρες από τον πρόεδρο Μοράλες, προβλέπει ότι η ελάχιστη ηλικία για εργασία ανηλίκων είναι τα 14 χρόνια, αλλά περιλαμβάνει διάταξη που κατ’ εξαίρεση επιτρέπει στα παιδιά άνω των δέκα ετών να εργάζονται ως αυτοαπασχολούμενοι. Μπορούν επιπλέον (με έγκριση των γονιών ή κηδεμόνων τους) να εργάζονται από τα 12 τους ως μισθωτοί, στους οποίους οι εργοδότες θα παρέχουν πενθήμερη απασχόληση, ίσες αποδοχές και κοινωνικά επιδόματα με τους ενήλικες και δύο ώρες άδεια με πλήρεις αποδοχές καθημερινά, ώστε να μπορούν να πηγαίνουν σχολείο. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται έγκριση από ειδική μονάδα του υπουργείου Εργασίας.
Συνδικάτα… παιδιών
Οταν τον περασμένο Δεκέμβριο στη Βουλή συζητείτο το σχετικό νομοσχέδιο, που θέσπιζε την απαγόρευση της εργασίας για τα παιδιά κάτω των 14 ετών, η χώρα βίωσε πρωτόγνωρες κινητοποιήσεις των συνδικάτων τους, ιδίως της Ενωσης Εργαζόμενων Παιδιών και Εφήβων UNATSBO, με περισσότερα από 15.000 ενεργά μέλη. Ο Εβο Μοράλες, που υπήρξε και ο ίδιος εργαζόμενο παιδί, έσπευσε να συναντηθεί μαζί τους, επιμένοντας πως ο νόμος δεν μπορεί να υιοθετηθεί χωρίς διαβούλευση και συναινετικές διαδικασίες. Η διάταξη, μαζί με άλλες που αφορούν την ασφάλεια και την εκπαίδευσή τους, συζητήθηκε επί μήνες με τη συμμετοχή 30 εκπροσώπων όλων των συνδικάτων τους. Και οι τροποποιήσεις επιχείρησαν να ικανοποιήσουν μέρος των αιτημάτων των παιδιών, που ενώπιον του Κοινοβουλίου δήλωσαν: «Θέλουμε να σεβαστείτε το δικαίωμά μας στη δουλειά. Εγγυηθείτε μας αξιοπρεπή εργασία. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος επιβίωσής μας. Οι νόμοι πρέπει να προσαρμόζονται στις πραγματικές συνθήκες της ζωής μας. Η κατάργηση της παιδικής εργασίας και η αύξηση του ορίου ηλικίας το μόνο αποτέλεσμα που θα έχουν για πολλά από εμάς είναι χειρότερες συνθήκες δουλειάς και εκμετάλλευσης, διώξεις και παρανομία».
Η απόφαση επικρίθηκε από σημαντικά διεθνή μίντια και οργανώσεις ως παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών και των διεθνών συμβάσεων και ως στέρηση της παιδικής ηλικίας και της μόρφωσης, που καταδικάζει σε έναν φαύλο κύκλο φτώχειας τα 850.000 εργαζόμενα ανήλικα αυτής της χώρας των 10,3 εκατ. πολιτών. «Η επιβίωση δεν λύνεται με ευχές και καλές προθέσεις. Γι’ αυτά τα παιδιά η εργασία δεν είναι επιλογή. Είναι αδυσώπητη αναγκαιότητα. Αν δεν δουλέψουν, δεν θα έχουν να φάνε. Έτσι ωμή και σκληρή είναι η πραγματικότητα. Μέχρι να αλλάξει, αυτό που ζητούν είναι να μην τους κυνηγάνε σαν να ήταν εγκληματίες και να έχουν αξιοπρεπείς συνθήκες δουλειάς», απαντά η Βολιβιανή κοινωνιολόγος Φερνάντα Βαντερλέι.
Μη ρεαλιστική η απαγόρευση
Η κυβέρνηση του Εβο Μοράλες, εκτιμώντας όπως δείχνει η εμπειρία πως η απαγόρευση είναι μη ρεαλιστική, αντιπαραγωγική και επιδεινώνει την εκμετάλλευση των παιδιών, προτίμησε να ακούσει το αίτημά τους, υιοθετώντας ένα προσωρινό μέτρο που επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε διεθνείς συμβάσεις και τοπική πραγματικότητα, εφαρμόζοντας συγχρόνως παράλληλα προγράμματα που στοχεύουν στην εξάλειψη της ακραίας φτώχειας, που τα οδηγεί στην εργασία, στόχος που αναμένεται να επιτευχθεί το 2025.Οσο η συζήτηση συνεχίζεται με επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα, ο Μοράλες συνεχάρη τα συνδικάτα εργαζόμενων παιδιών για τις παρεμβάσεις τους: «Θα ‘θελα να γίνετε πρόεδροι των παιδιών και των εγγονών μου: γιατί δεν έχετε μόνο ζυμωθεί στη δουλειά, αλλά ενδιαφέρεστε και να μορφωθείτε, να συμμετέχετε στη λύση των προβλημάτων σας. Σας συγχαίρω. Σας χρειαζόμαστε σε αυτή την πορεία αλλαγής που ξεκινήσαμε».
http://www.efsyn.gr/?p=219601
Η απόφαση του Κοινοβουλίου της Βολιβίας να νομιμοποιήσει υπό όρους την παιδική εργασία από την ηλικία των δέκα ετών, έχει φέρει στο προσκήνιο μια παλιά διαμάχη ανάμεσα σε αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες κοινωνίες για τα οικουμενικά δικαιώματα. Διεθνείς οργανισμοί εκφράζουν την ανησυχία τους για «μέτρα που υπονομεύουν την παιδική ηλικία», ενώ η κυβέρνηση και τα ίδια τα συνδικάτα των εργαζόμενων παιδιών μιλούν για de facto πραγματικότητες, που απαιτούν ρεαλιστικές βραχυπρόθεσμες λύσεις.
Ο νέος κώδικας προστασίας παιδιών και εφήβων, που ψηφίστηκε από το Κοινοβούλιο και αναμένεται να υπογραφεί τις επόμενες ημέρες από τον πρόεδρο Μοράλες, προβλέπει ότι η ελάχιστη ηλικία για εργασία ανηλίκων είναι τα 14 χρόνια, αλλά περιλαμβάνει διάταξη που κατ’ εξαίρεση επιτρέπει στα παιδιά άνω των δέκα ετών να εργάζονται ως αυτοαπασχολούμενοι. Μπορούν επιπλέον (με έγκριση των γονιών ή κηδεμόνων τους) να εργάζονται από τα 12 τους ως μισθωτοί, στους οποίους οι εργοδότες θα παρέχουν πενθήμερη απασχόληση, ίσες αποδοχές και κοινωνικά επιδόματα με τους ενήλικες και δύο ώρες άδεια με πλήρεις αποδοχές καθημερινά, ώστε να μπορούν να πηγαίνουν σχολείο. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται έγκριση από ειδική μονάδα του υπουργείου Εργασίας.
Συνδικάτα… παιδιών
Οταν τον περασμένο Δεκέμβριο στη Βουλή συζητείτο το σχετικό νομοσχέδιο, που θέσπιζε την απαγόρευση της εργασίας για τα παιδιά κάτω των 14 ετών, η χώρα βίωσε πρωτόγνωρες κινητοποιήσεις των συνδικάτων τους, ιδίως της Ενωσης Εργαζόμενων Παιδιών και Εφήβων UNATSBO, με περισσότερα από 15.000 ενεργά μέλη. Ο Εβο Μοράλες, που υπήρξε και ο ίδιος εργαζόμενο παιδί, έσπευσε να συναντηθεί μαζί τους, επιμένοντας πως ο νόμος δεν μπορεί να υιοθετηθεί χωρίς διαβούλευση και συναινετικές διαδικασίες. Η διάταξη, μαζί με άλλες που αφορούν την ασφάλεια και την εκπαίδευσή τους, συζητήθηκε επί μήνες με τη συμμετοχή 30 εκπροσώπων όλων των συνδικάτων τους. Και οι τροποποιήσεις επιχείρησαν να ικανοποιήσουν μέρος των αιτημάτων των παιδιών, που ενώπιον του Κοινοβουλίου δήλωσαν: «Θέλουμε να σεβαστείτε το δικαίωμά μας στη δουλειά. Εγγυηθείτε μας αξιοπρεπή εργασία. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος επιβίωσής μας. Οι νόμοι πρέπει να προσαρμόζονται στις πραγματικές συνθήκες της ζωής μας. Η κατάργηση της παιδικής εργασίας και η αύξηση του ορίου ηλικίας το μόνο αποτέλεσμα που θα έχουν για πολλά από εμάς είναι χειρότερες συνθήκες δουλειάς και εκμετάλλευσης, διώξεις και παρανομία».
Η απόφαση επικρίθηκε από σημαντικά διεθνή μίντια και οργανώσεις ως παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών και των διεθνών συμβάσεων και ως στέρηση της παιδικής ηλικίας και της μόρφωσης, που καταδικάζει σε έναν φαύλο κύκλο φτώχειας τα 850.000 εργαζόμενα ανήλικα αυτής της χώρας των 10,3 εκατ. πολιτών. «Η επιβίωση δεν λύνεται με ευχές και καλές προθέσεις. Γι’ αυτά τα παιδιά η εργασία δεν είναι επιλογή. Είναι αδυσώπητη αναγκαιότητα. Αν δεν δουλέψουν, δεν θα έχουν να φάνε. Έτσι ωμή και σκληρή είναι η πραγματικότητα. Μέχρι να αλλάξει, αυτό που ζητούν είναι να μην τους κυνηγάνε σαν να ήταν εγκληματίες και να έχουν αξιοπρεπείς συνθήκες δουλειάς», απαντά η Βολιβιανή κοινωνιολόγος Φερνάντα Βαντερλέι.
Μη ρεαλιστική η απαγόρευση
Η κυβέρνηση του Εβο Μοράλες, εκτιμώντας όπως δείχνει η εμπειρία πως η απαγόρευση είναι μη ρεαλιστική, αντιπαραγωγική και επιδεινώνει την εκμετάλλευση των παιδιών, προτίμησε να ακούσει το αίτημά τους, υιοθετώντας ένα προσωρινό μέτρο που επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε διεθνείς συμβάσεις και τοπική πραγματικότητα, εφαρμόζοντας συγχρόνως παράλληλα προγράμματα που στοχεύουν στην εξάλειψη της ακραίας φτώχειας, που τα οδηγεί στην εργασία, στόχος που αναμένεται να επιτευχθεί το 2025.Οσο η συζήτηση συνεχίζεται με επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα, ο Μοράλες συνεχάρη τα συνδικάτα εργαζόμενων παιδιών για τις παρεμβάσεις τους: «Θα ‘θελα να γίνετε πρόεδροι των παιδιών και των εγγονών μου: γιατί δεν έχετε μόνο ζυμωθεί στη δουλειά, αλλά ενδιαφέρεστε και να μορφωθείτε, να συμμετέχετε στη λύση των προβλημάτων σας. Σας συγχαίρω. Σας χρειαζόμαστε σε αυτή την πορεία αλλαγής που ξεκινήσαμε».
http://www.efsyn.gr/?p=219601