Αν παρακολουθήσετε τουρκική τηλεόραση δεν υπάρχει περίπτωση να ξεφύγετε
από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πρωθυπουργό επί 11 χρόνια και πλέον
εκλεγμένο πρόεδρο. Η αλλαγή του καναλιού δεν προσφέρει καμία ανακούφιση.
Είναι σχεδόν πάντα στην οθόνη. Ο βασικός του αντίπαλος στις πρόσφατες
προεδρικές εκλογές, Εκμελεντίν Ιχσάνογλου, παραπονέθηκε πως η κρατική
τηλεόραση έπαιξε 553 λεπτά ομιλιών και αποσπασμάτων της καμπάνιας του κ.
Ερντογάν, ενώ μόλις 3 λεπτά της δικής του εκστρατείας.Στη διάρκεια αυτής της καμπάνιας, ο κ. Ερντογάν, αν και δεν υπήρξε ποτέ η παραμικρή πιθανότητα να χάσει, χρησιμοποίησε όλα τα όπλα που είχε λόγω θέσης χωρίς δισταγμό: τον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο των περισσοτέρων ΜΜΕ, την πρόσβαση σε χρηματοδοτικούς πόρους μιας επιχειρηματικής ελίτ που πλούτισε στη διάρκεια της θητείας του, τα μέσα μεταφοράς της κυβέρνησης, την υποστήριξη αστέρων και διασημοτήτων. Αν μπορούσε να χρησιμοποιήσει και άλλα μέσα, θα τα χρησιμοποιούσε. Εν προκειμένω, κάνει ακόμη περισσότερες ομιλίες οι οποίες μεταδίδονται τηλεοπτικά, καλώντας το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, το AKP, να εργαστεί για να επιτύχει μία πιο ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία στις γενικές εκλογές που θα γίνουν του χρόνου ώστε να αλλάξει το Σύνταγμα της χώρας σε Προεδρευομένη Δημοκρατία.
Η αντίφαση είναι ότι ο Ερντογάν έχει εκλεγεί σε μια θέση στην οποία το τουρκικό Σύνταγμα αναθέτει πολύ περιορισμένες εξουσίες. Ο πρόεδρος υποτίθεται ότι είναι πάνω από τα κόμματα, υπάρχουν εθιμοτυπικά καθήκοντα, και σε ορισμένες πολιτικές καταστάσεις υπάρχει η προσδοκία ότι θα είναι ένας ουδέτερος κριτής. Αυτό φυσικά δεν είναι αυτό που έχει στο μυαλό του ο Ερντογάν.
Το υπάρχον σύνταγμα δεν θα του επέτρεπε άλλη πρωθυπουργική θητεία, οπότε, όπως ο κ. Πούτιν σε αντίστοιχη κατάσταση, θέλει να πάρει τις εξουσίες του μαζί του. Για να είμαστε δίκαιοι, έκανε και σχετική καμπάνια. Το σχέδιο είναι να κερδίσει αρκετές έδρες στις εκλογές -που πρέπει να γίνουν πριν από τον Ιούνιο- του χρόνου για να αλλάξει το Σύνταγμα, αναβαθμίζοντας τη νέα θέση του κ. Ερντογάν και υποβαθμίζοντας τη θέση όποιου αναλάβει πρωθυπουργός τη στιγμή της αλλαγής. Στο μεταξύ ωστόσο, ο κ. Ερντογάν δεν θα χάσει τον χρόνο του κόβοντας κορδέλες σε νέες γέφυρες.
Σχεδιάζει αντίθετα να εξασκήσει το προεδρικό δικαίωμα, που σπάνια έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν, να συγκαλεί υπουργικά συμβούλια διατηρώντας έτσι τον έλεγχο των ζητημάτων. Θα είναι, όπως λέει, ένας ενεργός πρόεδρος. Το κατά πόσο είναι ορθολογικό να μετατραπεί η Τουρκία από Κοινοβουλευτική σε Προεδρική Δημοκρατία δεν έχει τεθεί ποτέ σοβαρά υπό συζήτηση. Δεν πρόκειται για τις καλύτερες συνταγματικές ρυθμίσεις για τη χώρα αλλά για τις καλύτερες συνταγματικές ρυθμίσεις για τον κ. Ερντογάν. Είναι άλλωστε το αδιαφιλονίκητο αφεντικό της τουρκικής πολιτικής σκηνής τα 11 τελευταία χρόνια, και θέλει να συνεχίσει να έχει αυτό τον ρόλο.
Όπως πάει το πράγμα, θα πρέπει να γίνει το δικό του. Ελέγχει τον κρατικό μηχανισμό, έχει κάμψει τον στρατό και φοβερίσει τους δικαστές και οι επιχειρηματίες και καναλάρχες φίλοι του του παρέχουν ισχυρή στήριξη.
Η υψηλή δημοτικότητά του σε μια θρησκευτική και κοινωνικά συντηρητική εκλογική περιφέρεια, που ζει σε αγροτικές περιοχές, ή σε ανθρώπους που πρόσφατα εγκαταστάθηκαν στις πόλεις παραμένει αμείωτη. Έφερε αυτή τη "νέα τάξη" στην πολιτική, υποβοηθώντας και παίρνοντας τα οφέλη της χειραφέτησής της.
Ωστόσο τώρα υπάρχει και μια άλλη νέα τάξη. Δεν πρόκειται για τους παλιούς κοσμικούς ελίτ των δυτικότροπων Τούρκων, αν και τους συμπεριλαμβάνει, αλλά για μια πιο ευρεία και ακόμη άμορφη φιλελεύθερη μερίδα την οποία ο κ. Ερντογάν συνάντησε και απέτυχε να εξαφανίσει, πέρα από την κυριολεκτική έννοια, στη διάρκεια των διαδηλώσεων στο Πάρκο Γκεζί.
Σχεδόν οι μισοί Τούρκοι δεν τον ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές, ούτε στις δύο προηγούμενες. Ο κ. Ερντογάν πρέπει να έπιασε ταβάνι. Αυτή η Τουρκία αποξενώνεται από τις απολυταρχικές μεθόδους του κ. Ερντογάν, ασχολείται με οικολογικά ζητήματα, αντιτίθεται στην υπερανάπτυξη που καταστρέφει όμορφες περιοχές, διαφωνεί με τις θέσεις του AKP για τον ρόλο της γυναίκας και ντρέπεται για το γεγονός πως η Τουρκία είναι στην πρώτη θέση της λογοκρισίας φυλακίζοντας δημοσιογράφους.
Απομένει σε αυτή τη νέα Τουρκία να βρει μια σαφή πολιτική έκφραση, και θα το κάνει αργά ή γρήγορα. Ένας ηγέτης διαφορετικός από τον κ. Ερντογάν θα μπορούσε να ήταν σε θέση να τους βρει στα μισά του δρόμου. Αλλά όλα τα ένστικτά του κ. Ερντογάν τον ωθούν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Και στο τέλος, αυτό μπορεί να είναι η καταστροφή του.
AVGI.GR