30 Μαρτίου 2014

Νεοσουλτανικές μεθοδεύσεις

Του Χριστόδουλου Γιαλλουρίδη

  • Η Τουρκία βιώνει, πάλι, στιγμές λογοκρισίας και κρατικής αυθαιρεσίας
  • Ο Τούρκος πρωθυπουργός δηλώνει ότι θα φιμώσει το Twitter και προχωρά στη φίμωσή του, αφήνοντας άναυδη τη διεθνή κοινότητα και κυρίως τους Ευρωπαίους εταίρους και φίλους της χώρας του
  • Η ΣΤΙΓΜΗ της απαγόρευσης πρόσβασης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ιδιαιτέρως κρίσιμη, δεδομένων των επικείμενων εκλογών που θα διεξαχθούν στην Τουρκία την ερχόμενη Κυριακή
Βιώνει η Τουρκία στιγμές λογοκρισίας και κρατικής αυθαιρεσίας, καθόλου πρωτοφανούς για το τουρκικό πολιτικό σύστημα και τις μεθόδους που σήμερα, όπως και στο παρελθόν, έχει κατά κόρον χρησιμοποιήσει, προκειμένου να ελέγξει, κυρίως όμως να χειραγωγήσει, κρίσεις που εκτυλίσσονται στο εσωτερικό και στο διεθνές περιβάλλον της χώρας. Ο Πρωθυπουργός Ερντογάν φαίνεται πως έχει αποφασίσει να χρησιμοποιήσει την ισχύ του, ασκώντας κρατική αυθαιρεσία, για να αποτρέψει αυτά που η σύγχρονη επικοινωνιακή δυνατότητα παρέχει σε κάθε άνθρωπο της υφηλίου, που είναι και τα κοινωνικά δίκτυα, και που αποκαλύπτουν σκιές διαφθοράς και ανηθικότητας της προσωπικής και δημόσιας ζωής της τουρκικής ηγεσίας.

Σήμερα, τον 21ο αιώνα, την εποχή της παγκοσμιοποίησης και της ασύλληπτης τεχνολογικής προόδου, της ραγδαίας επικοινωνιακής και τεχνικής ανάπτυξης, όπου οι χωρικοί και χρονικοί φραγμοί έχουν συρρικνωθεί και σε μέγιστο βαθμό αρθεί, και οι κοινωνίες, οι λαοί, οι άνθρωποι, αλλά και τα γεγονότα ως εξελίξεις έχουν βρεθεί εγγύτατα, κάτι που δεν συνέβη ποτέ στο παρελθόν, παρατηρείται ένα φαινόμενο στην Τουρκία, το οποίο αποτυπώνεται ως εξωφρενικά περίεργο και απολύτως αντιφατικό με τον κόσμο που ζούμε, ιδιαιτέρως στις δημοκρατικές κοινωνίες της σύγχρονης Δύσης και Ανατολής.

Ο δυτικός κόσμος παρακολουθεί αμήχανα και αποσβολωμένα τις διακηρυκτικές κορώνες περί επιβολής λογοκρισίας και τις πρακτικές κρατικής αυθαιρεσίας και κατεδάφισης των δικαιωμάτων και ελευθεριών της κοινωνίας των πολιτών, όσο και όπου υφίσταται στο τουρκικό πολιτικό σύστημα. Ο Τούρκος πρωθυπουργός δηλώνει ότι θα φιμώσει το Twitter και προχωρά στη φίμωσή του, αφήνοντας άναυδη τη διεθνή κοινότητα και κυρίως τους Ευρωπαίους εταίρους και φίλους της χώρας του.

Ο Ερντογάν στερεί από τους πολίτες της χώρας του βασικές ελευθερίες του σύγχρονου κόσμου, ουσιαστικά μπλοκάροντας τους χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης να χρησιμοποιήσουν ελεύθερα και ανεμπόδιστα τους προσωπικούς τους λογαριασμούς, να επικοινωνήσουν και να εκφράσουν την άποψη, την αντίθεση, τη διαφωνία ή και τη συναίνεσή τους. Πέραν της κατάργησης αυτού του δικαιώματος των όσων χρησιμοποιούν τα μέσα αυτά στην Τουρκία, δηλαδή την παρεμπόδιση στην πρόσβαση στο Twitter, η απαγόρευση χρήσης επεκτάθηκε και στο Youtube. Ένας άρτι ψηφισμένος νόμος που αποσκοπεί στον περιορισμό της ελευθερίας πρόσβασης στο διαδίκτυο επέτρεψε στον Ερντογάν, χρησιμοποιώντας την κεντρική Αρχή τηλεπικοινωνιών (TIB), να μπλοκάρει το Youtube.

Υπογραμμίζουμε το γεγονός πως λίγο νωρίτερα διέρρευσαν στο Youtube συνομιλίες Τούρκων αξιωματούχων, κυβερνητικών και στρατιωτικών παραγόντων, εν είδει ηχητικού ντοκουμέντου, οι οποίες αποκάλυπταν σύσκεψη που αφορούσε σε θέματα εθνικής ασφάλειας και πιθανές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία. Στη συνομιλία φαίνεται να πρωταγωνιστούν ο Αρχηγός των Τουρκικών Υπηρεσιών Πληροφοριών, ο Υπουργός Εξωτερικών και ο Αναπληρωτής Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων. Η γνησιότητα και αυθεντικότητα της συγκεκριμένης συνομιλίας δεν έχει διαψευσθεί. Η συνομιλία εστιάζει στο ενδεχόμενο επέμβασης εναντίον της Αλ-Κάιντα στη Συρία, όπου γίνεται λόγος περί «νομιμοποιήσεως» της εισβολής εάν υπάρχει ικανή θέληση και αποφασιστικότητα προς τούτο.

Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε πως η στιγμή της απαγόρευσης πρόσβασης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι εξαιρετικά σημαντική και ιδιαιτέρως κρίσιμη, δεδομένων των επικείμενων εκλογών που θα διεξαχθούν στην Τουρκία την ερχόμενη Κυριακή. Ο Ερντογάν, θέλοντας να δικαιολογήσει αυτήν του τη στάση, κατηγορεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για παραπληροφόρηση και για χαλκευμένες ειδήσεις, ενώ παράλληλα προειδοποιεί ανερυθριάστως πως όχι μόνο δεν ανακόπτεται αυτή η πορεία κρατικής αυθαιρεσίας, αλλά, αν χρειαστεί, θα επεκταθεί και σε άλλα επίπεδα μέσων κοινωνικής δικτύωσης, έτσι ώστε να φιμωθεί ολόκληρο το σύστημα σύγχρονης επικοινωνίας της Τουρκίας στο εσωτερικό της, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο.

Κρίσιμα ερωτήματα
ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ που τίθενται κατόπιν τούτων είναι πολλά, κρίσιμα, και τα θέτει ο κάθε άνθρωπος που σκέφτεται ελεύθερα και διαλέγεται άφοβα στον υπόλοιπο, εκτός Τουρκίας, κόσμο. Κατ΄ αρχάς, πρέπει να παραδεχθούμε πως αυτό που συμβαίνει στην Τουρκία σήμερα είναι πολύ χειρότερο από το αυταρχικά προϋπάρξαν σύστημα επιβολής αυθαίρετης κρατικής εξουσίας από τους κεμαλιστές και το στράτευμα, σε όλη την περίοδο του κεμαλικού, φασιστοειδούς πολιτικού συστήματος.

Διότι, υπό τον μανδύα μιας παράδοξης σύζευξης ισλαμισμού με δυτική πολιτική κουλτούρα, επιβάλλονται μέθοδοι ολοκληρωτικής επιβολής της κρατικής εξουσίας, εν προκειμένω του Ερντογάν στην τουρκική κοινωνία, σε μια εποχή όπου ακόμη και οι δικτατορίες όλων των ειδών και ποιοτήτων, ανά τον κόσμο, δεν τολμούν να φιμώσουν τις ελευθερίες της κοινωνικής δικτύωσης. Οι ελευθερίες της κοινωνικής δικτύωσης ίσως είναι η μόνη σοβαρή θετική για την ανθρωπότητα κατάκτηση που αποτελεί ένα ποιοτικό άλμα πολιτισμού στην «κακοδαιμονία» της παγκοσμιοποίησης.

Δεύτερον, είναι απορίας άξιον πως κανένας Ευρωπαίος και δυτικός δεν τολμά να καταγγείλει την τουρκική ηγεσία και να επιβάλει κόστος στις πράξεις της, εκεί που καταγγέλλουν τον Πούτιν ή άλλους ηγέτες ότι είναι δικτάτορες. Η Τουρκία απολαμβάνει για πολλοστή φορά ένα είδος καθεστώτος ασυλίας για τα εγκλήματα που διαπράττει εντός και εκτός της χώρας της. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως η απαγόρευση και η στέρηση ελευθερίας και ελευθεριών στους πολίτες της είναι πολιτικό έγκλημα πρώτου μεγέθους.

Τρίτον, τι συμβαίνει με την πολιτική κουλτούρα της χώρας, δηλαδή το σύστημα αξιών και στάσεων πολιτικής σε αυτή την κοινωνία, η οποία σε μεγάλο βαθμό στηρίζει τις πράξεις ενός συγκεκαλυμμένου δικτάτορα, τον επικροτεί και υποστηρίζει την πολιτική του. Πολλοί λένε πως ο τουρκικός πληθυσμός που υποστηρίζει τον Ερντογάν είναι οι μουσουλμάνοι, ισλαμιστές ή η εν πολλοίς αναλφάβητη μάζα της Ανατολίας. Όμως, αυτό είναι ένα κλασικό δίλημμα και πρόβλημα της δημοκρατίας το πώς μπορούν οι μορφωμένοι αστοί των πόλεων να κυβερνούν και οι μάζες να ακολουθούν.

Στην περίπτωση της Τουρκίας κυβερνούν οι μάζες υπό την ηγεσία ενός χαρισματικού, μουσολινικού τύπου ηγέτη, ο οποίος κυβερνά τη χώρα αισθανόμενος πως δεν έχει να δώσει λόγο σε κανέναν ως ηγεμόνας που θυμίζει τους φεουδάρχες και μονάρχες του μεσαίωνα που κυβερνούσαν ελέω Θεού ή Μωάμεθ, εν προκειμένω, τις κτήσεις τους.

Εδώ, πρέπει να σκεφτούμε εμείς οι Έλληνες τι είδους συνεταιρισμό ή φιλίες θα κάνουμε με ηγέτες, οι οποίοι έχουν μάθει να μη σέβονται ούτε το κράτος δικαίου ούτε τα ανθρώπινα δικαιώματα ούτε το διεθνές δίκαιο ούτε την πολιτική τάξη και τους κανόνες της πολιτικής, όπως διαχέονται και υιοθετούνται σε όλη την ανθρωπότητα. Ιδιαίτερα, η Κύπρος οφείλει να σκεφτεί πολλές φορές το πόσο επικίνδυνη μπορεί να είναι η σχέση με την Τουρκία ως ηγεμονική δύναμη στο πλαίσιο των δικαιωμάτων που θα αποκτήσει στην επίλυση του Κυπριακού, υπό τις σημερινές συνθήκες ισορροπιών στην περιοχή.

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗΣ
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής
Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών,
Επικοινωνίας και Πολιτισμού
Παντείου Πανεπιστημίου