OLAF STORBECK / REUTERS BREAKINGVIEWS
Η ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας
χάνει την ορμή της. Η Γερμανία βρίσκεται στα πρόθυρα ύφεσης που
ενδεχομένως να εγκαινιάσει μια νέα εποχή αναιμικής ανάπτυξης. Πολλοί από
τους λόγους για τους οποίους η Γερμανία πέτυχε λαμπρές οικονομικές
επιδόσεις τα προηγούμενα χρόνια πλέον εκλείπουν και η υιοθέτηση
λανθασμένων πολιτικών ενισχύει το πρόβλημα. Μέχρι σήμερα, η κ. Μέρκελ
δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι ξεθωριάζει το γερμανικό οικονομικό θαύμα.
Επί μισή δεκαετία η ισχύς της γερμανικής οικονομίας δεν έπαψε να εκπλήσσει. Ανέκαμψε ταχύτατα μετά την τραπεζική κρίση του 2007. Ομως, τώρα η ανάκαμψη έχει σταματήσει. Τα σημαντικότερα think tank της Γερμανίας προβλέπουν ανάπτυξη μόλις 1% το 2015, κάτι για το οποίο ευθύνεται, εν μέρει, η ουκρανική κρίση, οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας και η αναιμική ανάπτυξη στην υπόλοιπη Ευρωζώνη. Δεν είναι αυτή ολόκληρη η αλήθεια. Οι περίφημες μεταρρυθμίσεις της γερμανικής αγοράς εργασίας το 2003 έχουν δώσει όσα ήταν να δώσουν. Η περικοπή επιδομάτων από τους μακροχρόνια ανέργους και η αύξηση της αποτελεσματικότητας των κέντρων ευρέσεως εργασίας αναζωογόνησαν την αγορά εργασίας. Οπως συνέβη και το 2013, η Γερμανία μπορεί να βρεθεί στην παράδοξη κατάσταση να αυξάνονται ταυτόχρονα και η απασχόληση και η ανεργία, γεγονός που αποκαλύπτει την ύπαρξη δομικών προβλημάτων στην αγορά εργασίας.
Ενα ακόμη πρόβλημα είναι το συνεχόμενο πάγωμα των επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα. Βραχυπρόθεσμα περιορίζει την εσωτερική ζήτηση, αλλά και μακροπρόθεσμα οι παρωχημένες επενδύσεις πλήττουν την αναπτυξιακή δυναμική. Επιπλέον, η μείωση των επενδύσεων ισοδυναμεί με ψήφο αμφισβήτησης του ιδιωτικού τομέα προς τη γερμανική οικονομία. Οι καταστροφικές δημογραφικές εξελίξεις επίσης θα πλήξουν την ανάπτυξη. Πολλοί εργοδότες ήδη δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να προσλάβουν εργαζομένους με υψηλή εξειδίκευση. Η Αγκελα Μέρκελ δεν αντιμετωπίζει αυτές τις προκλήσεις. Αντιθέτως, έχει ξεκινήσει να ακυρώνει ορισμένες από τις μεταρρυθμίσεις. Η παροχή νέων κινήτρων για πρόωρη συνταξιοδότηση και τα υψηλότερα συνταξιοδοτικά επιδόματα για τις μητέρες θα αυξήσουν τις δαπάνες της κοινωνικής ασφάλισης. Ενας κακοσχεδιασμένος νόμος περί κατώτατου μισθού θέτει σε κίνδυνο χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας στην ανατολική Γερμανία. Ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός είναι ο κεντρικός και απερίσκεπτος στόχος της κυβέρνησης συνεργασίας. Σε κάθε περίπτωση, θα επιτευχθεί δυσκολότερα σε περιβάλλον χαμηλής ανάπτυξης. Καλύτερα θα ήταν να εγκαταλείψουν τον στόχο εκ των προτέρων. Αυτό που απαιτείται τώρα είναι ένα πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων και η συγκράτηση των δαπανών για την κοινωνική πολιτική.
ΈντυπηΕπί μισή δεκαετία η ισχύς της γερμανικής οικονομίας δεν έπαψε να εκπλήσσει. Ανέκαμψε ταχύτατα μετά την τραπεζική κρίση του 2007. Ομως, τώρα η ανάκαμψη έχει σταματήσει. Τα σημαντικότερα think tank της Γερμανίας προβλέπουν ανάπτυξη μόλις 1% το 2015, κάτι για το οποίο ευθύνεται, εν μέρει, η ουκρανική κρίση, οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας και η αναιμική ανάπτυξη στην υπόλοιπη Ευρωζώνη. Δεν είναι αυτή ολόκληρη η αλήθεια. Οι περίφημες μεταρρυθμίσεις της γερμανικής αγοράς εργασίας το 2003 έχουν δώσει όσα ήταν να δώσουν. Η περικοπή επιδομάτων από τους μακροχρόνια ανέργους και η αύξηση της αποτελεσματικότητας των κέντρων ευρέσεως εργασίας αναζωογόνησαν την αγορά εργασίας. Οπως συνέβη και το 2013, η Γερμανία μπορεί να βρεθεί στην παράδοξη κατάσταση να αυξάνονται ταυτόχρονα και η απασχόληση και η ανεργία, γεγονός που αποκαλύπτει την ύπαρξη δομικών προβλημάτων στην αγορά εργασίας.
Ενα ακόμη πρόβλημα είναι το συνεχόμενο πάγωμα των επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα. Βραχυπρόθεσμα περιορίζει την εσωτερική ζήτηση, αλλά και μακροπρόθεσμα οι παρωχημένες επενδύσεις πλήττουν την αναπτυξιακή δυναμική. Επιπλέον, η μείωση των επενδύσεων ισοδυναμεί με ψήφο αμφισβήτησης του ιδιωτικού τομέα προς τη γερμανική οικονομία. Οι καταστροφικές δημογραφικές εξελίξεις επίσης θα πλήξουν την ανάπτυξη. Πολλοί εργοδότες ήδη δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να προσλάβουν εργαζομένους με υψηλή εξειδίκευση. Η Αγκελα Μέρκελ δεν αντιμετωπίζει αυτές τις προκλήσεις. Αντιθέτως, έχει ξεκινήσει να ακυρώνει ορισμένες από τις μεταρρυθμίσεις. Η παροχή νέων κινήτρων για πρόωρη συνταξιοδότηση και τα υψηλότερα συνταξιοδοτικά επιδόματα για τις μητέρες θα αυξήσουν τις δαπάνες της κοινωνικής ασφάλισης. Ενας κακοσχεδιασμένος νόμος περί κατώτατου μισθού θέτει σε κίνδυνο χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας στην ανατολική Γερμανία. Ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός είναι ο κεντρικός και απερίσκεπτος στόχος της κυβέρνησης συνεργασίας. Σε κάθε περίπτωση, θα επιτευχθεί δυσκολότερα σε περιβάλλον χαμηλής ανάπτυξης. Καλύτερα θα ήταν να εγκαταλείψουν τον στόχο εκ των προτέρων. Αυτό που απαιτείται τώρα είναι ένα πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων και η συγκράτηση των δαπανών για την κοινωνική πολιτική.