Του Νικόλα Ζηργάνου Με τη συνοδεία ενός αντιπροέδρου, επτά υπουργών, του κεντρικού
τραπεζίτη και δεκάδων επιχειρηματιών έφτασε τη Δευτέρα ο Χασάν Ροχανί
στην Αγκυρα, όπου πραγματοποίησε την πρώτη, τα τελευταία 18 χρόνια,
επίσημη επίσκεψη Ιρανού προέδρου στην Τουρκία. Ο Αμπντουλάχ Γκιουλ τη
χαρακτήρισε «ιστορική» και υπογράμμισε πως οι σχέσεις των δύο χωρών
υπερβαίνουν τον διμερή χαρακτήρα και επηρεάζουν ολόκληρη την περιοχή.
Τόσο ο πρόεδρος Γκιουλ όσο και ο πραγματιστής μεταρρυθμιστής Ροχανί
συνέπεσαν στη θέση για «μια Μέση Ανατολή απαλλαγμένη από όπλα μαζικής
καταστροφής», ενώ υποστήριξαν «το δικαίωμα κάθε χώρας στην ειρηνική
χρήση της πυρηνικής ενέργειας».Σε ακόμη πιο κατηγορηματικό τόνο, ο ανώτατος ηγέτης της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, τόνισε χθες από την Τεχεράνη πως «τα πυρηνικά όπλα είναι 100% εναντίον της ανθρωπότητας». Οι δηλώσεις έγιναν σε μια ευαίσθητη συγκυρία, την ώρα που το Ιράν και οι Ηνωμένες Πολιτείες διεξάγουν διμερείς συνομιλίες στη Γενεύη και λίγο πριν από την έναρξη των συνομιλιών της ομάδας «5+1» (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία) υπό την αιγίδα της Ε.Ε. για την τελική συμφωνία σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Οι δύο πλευρές έχουν κάνει μεγάλη πρόοδο, αλλά τώρα πρέπει να λάβουν τις δύσκολες αποφάσεις, καθώς πλησιάζει η 20ή Ιουλίου, ημερομηνία που έχει τεθεί ως όριο για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, είναι πιθανόν να υπάρξει παράταση άλλων έξι μηνών, αν δεν επέλθει μέχρι τότε συμφωνία.
«Ξέχασαν» το πρωτόκολλο
Ο Ιρανός πρόεδρος (ο οποίος δεν επισκέφθηκε το Μαυσωλείο του Κεμάλ Ατατούρκ όπως ορίζει το τουρκικό πρωτόκολλο) συζήτησε επίσης το θέμα της Συρίας για το οποίο υπάρχει σημαντική διαφορά απόψεων με την Αγκυρα. Οι δύο πλευρές έχουν υποστηρίξει διαφορετικά στρατόπεδα στον πόλεμο, αν και μοιράζονται τις ίδιες ανησυχίες για πιθανή αστάθεια στην περιοχή, έχουν κατ’ όνομα τουλάχιστον κοινό εχθρό την τρομοκρατία και μοιράζονται τις ίδιες ανησυχίες για την προοπτική της κουρδικής εθνικής ολοκλήρωσης.
Οι συναντήσεις του Ροχανί με τον Ταγίπ Ερντογάν και οι συνομιλίες των υπουργών επικεντρώθηκαν στην αύξηση των οικονομικών σχέσεων και σε ενεργειακά θέματα. Οι εμπορικές τους συναλλαγές έφτασαν το 2012 τα 22 δισ. δολάρια, με προοπτική να ξεπεράσουν τα 30 δισ. δολάρια το 2015, ενώ η πιθανή άρση των κυρώσεων κατά του Ιράν, σε συνδυασμό με την αναζήτηση της Ευρώπης εναλλακτικών προμηθευτών ενέργειας, ανοίγει τον δρόμο στο ιρανικό φυσικό αέριο να κατακτήσει την Ευρώπη μέσω τουρκικών αγωγών.
Ωστόσο, υπάρχει ακόμη το αίτημα της Τουρκίας να μειωθεί η τιμή του φυσικού αερίου που προμηθεύεται από το Ιράν, με την υπόθεση της τιμολόγησης να εκκρεμεί σε διεθνές δικαστήριο.