Μέχρι πριν από λίγους μήνες η Ρωσία συγκαταλεγόταν στις Δυνάμεις του Ειρηνικού που ανησυχούν από την ενδυνάμωση της Κίνας, που θα μπορούσε να απειλήσει ζωτικά ρωσικά συμφέροντα στην Ασία.Σήμερα, ο Ομπάμα, στην πρώτη μετά από δεκαοκτώ χρόνια επίσημη επίσκεψη Προέδρου των ΗΠΑ στην Ιαπωνία δεν οφείλει μόνον να εξισορροπήσει την οικονομική εμπορική αλληλεξάρτηση Ουάσιγκτον-Πεκίνου με την εγγύηση της ασφάλειας των υπόλοιπων χωρών, αλλά να λάβει σοβαρά υπόψη τις μεγάλες ανατροπές που θα φέρει η με αμερικανική ευθύνη επιτάχυνση της προσέγγισης Ρωσίας-Κίνας.Η ολομέτωπη επίθεση στην Ρωσία με στόχο όχι μόνον την επιρροή της στην πρώην ΕΣΣΔ, αλλά και την ενεργειακή της σχέση με την Ευρωπαϊκή Ενωση, την οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην προσέγγιση με την Κίνα.
Αν μέσω Ουκρανίας, δηλαδή, η Ουάσιγκτον επεδίωκε να υπονομεύσει τις σχέσεις Μόσχας-Ευρώπης και κυρίως Γερμανίας, η πίεσή της οδηγεί σε μια πολύ πιο επικίνδυνη για τα ζωτικά αμερικανικά συμφέροντα συσπείρωση.
Η τρικυμία στον Εύξεινο Πόντο δεν επηρεάζει μόνον τον Ειρηνικό, η δυναμική της προσέγγισης στην Ενέργεια αλλά και η διαμόρφωση κοινών συμφερόντων ασφαλείας ανάμεσα στη Μόσχα και στο Πεκίνο, δεν θα είναι το μοναδικό μέτωπο δυσαρεστημένων που θα διαμορφωθεί. Η Τουρκία του Ερντογάν με τις μέχρι τώρα κινήσεις της στην κρίση της Ουκρανίας, έχει προειδοποιήσει -εμμέσως πλην σαφώς- τις ΗΠΑ, ενώ η Σαουδική Αραβία και το Πακιστάν έχουν τους ίδιους αν όχι περισσότερους λόγους δυσαρέσκειας απέναντι στην κυβέρνηση Ομπάμα.
Το μεγαλύτερο μέχρι στιγμής πλεονέκτημα των ΗΠΑ στις διεθνείς ισορροπίες ήταν η ανυπαρξία οποιασδήποτε μορφής αντιαμερικανικής συσπείρωσης: Η προτεραιότητα του Βερολίνου, της Μόσχας και του Πεκίνου ήταν μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, το 1989, να διασφαλίσουν μια στενή ειδική σχέση με τις ΗΠΑ και όχι να προωθήσουν συμμαχίες εξισορρόπησης της Ουάσιγκτον. Μετά τη Γερμανία του Μπίσμαρκ στην περίοδο 1870-90, οι ΗΠΑ είχαν το προνόμιο να βλέπουν τις άλλες Μεγάλες Δυνάμεις να διαγκωνίζονται για την πιο στενή δυνατόν μαζί τους στρατηγική σχέση.
Σήμερα η υιοθέτηση από τις ΗΠΑ μιας πολιτικής που αμφισβητεί την περιφερειακή πρωτοκαθεδρία της Ρωσίας στην πρώην ΕΣΣΔ, της Κίνας στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού και της Γερμανίας στην Ευρώπη, αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει σε αντιαμερικανικές συσπειρώσεις και συμμαχίες.
Ρωσία και Κίνα, από κοινού, μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τις επιπτώσεις των όποιων πιέσεων ή κυρώσεων των ΗΠΑ και να προκαλέσουν πολύπλευρο κόστος στην αμερικανική πλευρά όχι μόνον στον ενεργειακό και εμπορικό τομέα, αλλά ακόμη και να φθάσουν στο σημείο να αμφισβητήσουν τη θέση του δολαρίου ως μοναδικού παγκόσμια αποδεκτού νομίσματος αναφοράς.
Μια στενή ειδική σχέση ΗΠΑ-Ρωσίας θα αποτελέσει μια γεωπολιτική ανατροπή χωρίς προηγούμενο τους τελευταίους τέσσερις αιώνες, από τότε δηλαδή που η κυρίαρχη θαλάσσια δύναμη, πρώτα η Βρετανία και στη συνέχεια οι ΗΠΑ, προσπαθούν να αποτρέψουν την εγκαθίδρυση από μια μεγάλη δύναμη ή από έναν συνασπισμό δυνάμεων ηγεμονίας στην ηπειρωτική μάζα της Ευρασίας.
Οι επιπτώσεις της εκστρατείας των ΗΠΑ στην Ουκρανία και τον Ειρηνικό πιστοποιούν νευρικότητα και ανασφάλεια και σε καμιά περίπτωση ηγεμονική αυτοπεποίθηση. Είναι δείγματα γραφής φθίνουσας αυτοκρατορικής ισχύος, όπως η Σικελική Εκστρατεία της Αθήνας στον Πελοποννησιακό Πόλεμο ή η αγγλο-γαλλική εισβολή στο Σουέζ τον Νοέμβριο του 1956.
Η ανασφάλεια και τα φοβικά σύνδρομα μπροστά στο μέλλον λειτουργούν πάντοτε με τη δυναμική της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, καθώς επισπεύδουν την εξέλιξη την οποία υποτίθεται ότι επιχειρούν να καθυστερήσουν και πολύ περισσότερο να αποτρέψουν.
Επιλογή μπούμερανγκ
Σήμερα, η υιοθέτηση από τις ΗΠΑ μιας πολιτικής που αμφισβητεί την περιφερειακή πρωτοκαθεδρία της Ρωσίας στην πρώην ΕΣΣΔ, της Κίνας στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού και της Γερμανίας στην Ευρώπη, αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει σε αντιαμερικανικές συσπειρώσεις και συμμαχίες.
Γραφει ο Γιώργος Καπόπουλος
kapopoulos@pegasus.gr