30 Αυγούστου 2014

Χτίζοντας το «Τρίγωνο της Βαϊμάρης» του ΝΑΤΟ

https://encrypted-tbn3.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcRRJjdssHoV9BkxiB6hXy8KAEow9nRb7Pn8YY88ocWGBFUwnUplΤο Βήμα - The Project Syndicate
Πριν από μερικούς μήνες, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Άντερς φογκ Ρασμούσεν αναφέρθηκε στην προσάρτηση της Κριμαίας ως ένα «καμπανάκι» για τη Δύση. Έκτοτε, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αργά αλλά σταθερά σφίγγουν τα οικονομικά λουριά στη Ρωσία. Αλλά, σε αντίθεση με τη συνολική συνεκτικότητα στο μέτωπο των κυρώσεων, η στρατιωτική απάντηση της Δύσης στην επιθετικότητα της Ρωσίας στο λεγόμενο «εγγύς εξωτερικό» είναι ασυντόνιστη και διστακτική.
Όπως επισημαίνει μία έκθεση της Επιτροπής Άμυνας της Βουλής των Κοινοτήτων στη Βρετανία, «το ΝΑΤΟ δεν είναι καλά προετοιμασμένο για να αντιμετωπίσει ενδεχόμενη ρωσική απειλή κατά κράτους μέλους του ΝΑΤΟ». Δεδομένου ότι αυτή είναι μία πηγή μεγάλης ανησυχίας για τα μέλη του ΝΑΤΟ που βρίσκονται κοντά στη Ρωσία, οι Σύμμαχοι πρέπει να στείλουν ένα ηχηρό μήνυμα στον ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν όταν συναντηθούν στην Ουαλία την επόμενη εβδομάδα: η επικράτεια του ΝΑΤΟ είναι απαραβίαστη. Ο Ρασμούσεν συνέχεια επαναλαμβάνει ότι κάθε μέλος συμβάλλει στην ενίσχυση της συλλογικής άμυνας με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.
Αλλά, ενώ κάποιοι σύμμαχοι στέλνουν στρατιώτες και μαχητικά τζετ, άλλοι περιορίζονται στην ελάχιστη συμμετοχή. Επομένως, οι ΗΠΑ επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος της προστασίας των νατοϊκών μελών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Μιλώντας στη Βαρσοβία νωρίτερα αυτό το έτος, ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα παρουσίασε την «Πρωτοβουλία για τη Διασφάλιση της Ευρώπης», ένα πρόγραμμα κόστους ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων με στόχο την υποστήριξη της άμυνας των συμμάχων του ΝΑΤΟ που βρίσκονται κοντά στα ρωσικά σύνορα. Παρότι η εξαγγελία του δεν ήταν αυτό που ήλπιζαν πολλοί στην Πολωνία και στα κράτη της Βαλτικής, ο Ομπάμα υποσχέθηκε ότι θα έστελνε αμερικανούς στρατιώτες για τακτικές ασκήσεις.

Με άλλα λόγια δεν υπάρχει τίποτε το «ευρωπαϊκό» σε αυτή την πρωτοβουλία. Δεν πρόκειται για μία πρωτοβουλία της οποίας ηγούνται οι ΗΠΑ αλλά για μία πρωτοβουλία που ανήκει στις ΗΠΑ και στην οποία δεν συμμετέχουν οι Ευρωπαίοι. Αν και η αμερικανική εισβολή είναι απαραίτητη σε μία αξιόπιστη αποτροπή της ρωσικής επιθετικότητας, η απουσία μίας ξεκάθαρης ευρωπαϊκής δέσμευσης να στείλει στρατιώτες, υπογραμμίζει τη διαφορά στα βάρη που επωμίζονται ΗΠΑ και Ευρώπη. Αν οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να υψώσουν ανάστημα στις απειλές στο ίδιο τους το κατώφλι, πώς μπορούν οι Αμερικανοί να τους εμπιστευτούν ως αξιόπιστους συμμάχους αλλού;

Η επερχόμενη σύνοδος του ΝΑΤΟ προσφέρει μία ευκαιρία για να επιδείξει η Ευρώπη τη δέσμευσή της στη συλλογική άμυνα, σε μία πιο δυνατή ευρωπαϊκή στάση και στην διατλαντική συμμαχία. Οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να προσφέρουν επιπλέον 1 δισεκατομμύριο ευρώ στο ΝΑΤΟ, ανάλογη της αμερικανικής προσπάθειας. Οι χώρες του Τριγώνου της Βαϊμάρης - Γαλλία, Γερμανία και Πολωνία - είναι οι κατάλληλες για να πρωτοστατήσουν σε αυτή την πρωτοβουλία.

Οι τρεις μεγάλες χώρες στο κέντρο της Ευρώπης, πρέπει να στελεχώσουν μία περιφερειακή έδρα, που θα λειτουργεί ως η βάση του αμυντικού σχεδιασμού, των ασκήσεων και της υποστήριξης των αμερικανικών δυνάμεων. Η γερμανική συμμετοχή, θα έστελνε ένα ηχηρό μήνυμα όχι μόνο στο Κρεμλίνο, αλλά και στους συμμάχους της. Η δέσμευση στην άμυνα θα επέτρεπε στη Γερμανία, που πολλές φορές αποζητά την ουδετερότητα, να ανανεώσει τις διπλωματικές της σχέσεις με τη Ρωσία. Πιο σημαντικό, μία τέτοια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία, που πρέπει να είναι ανοιχτή και προς άλλες χώρες, θα υπογραμμίσει την ετοιμότητα της Ευρώπης να υποστηρίξει τη συλλογική άμυνα - κίνηση που οι ΗΠΑ θα δεχθούν με ενθουσιασμό. Δεδομένου ενός κόσμου σε αναταραχή, αυτό θα συνιστούσε μία από τις λίγες θετικές εξελίξεις το 2014.

* Ο Tobias Bunde είναι επικεφαλής Πολιτικής και Ανάλυσης του Munich Security Conference και μέλος του NATO Emerging Leaders Working Group.
Ο Dominik P. Jankowski είναι επικεφαλής του τμήματος διεθνών αναλύσεων της Πολωνικής Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας και μέλος του Young Atlanticist NATO working group.
Ο Martin Michelot είναι συνεργάτης του German Marshall Fund στο Παρίσι και μέλος του NATO Emerging Leaders Working Group.